مرگ سزار و جنگ های داخلی رم در نهایت سبب به قدرت رسیدن مارک آنتوانت و اکتاویوس شد. اکتاویوس در اروپا قدرت را در دست گرفت و آنتوانت پس از ازدواج با کلوپاترای معروف، مصر، شمال آفریقا و آسیای نزدیک را در اختیار گرفت.
رم در آن سال ها در اوج قدرت بود و لژیونرهای این کشورف دنیای متمدن آن روزگار را کاملاً تحت سیطره داشتند اما در شرق، آنها موفق به ورود به خاک ایران و بعد از آن دسترسی به ثروت هندوستان نشده بودند.
انتقام کراسوس
مارک آنتوانت و بسیاری از سداران رمی نمی توانستند سرنوشت غم انگیز کراسوس را از یاد ببرند و فکر میکردند باید به هر قیمت شده انتقام خون او و 20 هزار لژیونر را از ایرانیان بگیرند. علاوه بر آن که دولت پارت پس از قدرت گرفتن چند بار سعی در تصرف متصرفات رم در سوریه و آسیای صغیر کرده بوده و بین النهرین نیز اکنون به طور نسبی در تصرف ایران بود.
بهانه جنگ در ابتدا بسیار جزئی و غیرقابل استناد بود اما بعداً آنتوانت (آنتونی) بی پرده ابراز تمایل به جنگ کرد و فرهاد چهارم، پاشاه ایران، نیز سعی کرد خود را بی علاقه به جنگ نشان دهد اما در خفا به تجهیز نیروهای خود در سمت راست ساحل فرات پرداخت.
برداشت آنتوانتت این بود که باید با سپاهی بزرگتر از کراسوس به جنگ ایران برود و به همین دلیل 16 لژیون بزرگ رمی (60 تا 70 هزار نفر) را به همراه 10 هزار سوار و 30 هزار نیروی ذخیره به سمت فرات برد. پادشاه ارمنستان نیز در این برنامه ریزی مرگبار، سردار رمی را همراهمی میکرد و 13 هزار سوار و پیاده برای او آماده ساخت.
سپاه عظیم رممی در تابستان 36 ق.م به فرات رسید اما دفاع محکم ایرانی ها او را وادار کرد تا قوای خود را تا ارمنستان عقب بکشد و در آن جا در کنار شاه ارمنستان، ارتاوسدس، نقشه ورود به ایران را طراحی کند. غافل از اینکه ایرانیان نیز در این مدت قوای خود را به شمال ایران انتقال دادند.
سرپرسی سایکس در کتاب خود درباره لشکرکشی آنتوانت می گوید: ارتاوسدس، شاه ارامنه، به او پیشنهاد کرد چون قشون پارت در فرات جمع هستند، بهتر است نقشه جنگ را تغییر داده، از ارمنستان به آذربایجان حمله برده و پایتخت آن جا را به تصرف درآورد. چه حکمران آنجا از متفقین پارت است.
راهنمایی ارتاسدوس سبب شد آنتونی نیروهای خود را به دو قسمت تقسیم کرده و ماشین آلات جنگی و قلعه گیری خود را با بخشی از نیروها بر جای گذارده و به سرعت خود را به پراسیا، پایتخت ماد کوچک (آذربایجان) برساند. اما وقتی به آنجا رسید، مشاهده کرد که ایرانیان آماده مقاومت اند، پس در انتظار رسیدن برج های متحرک، منجنیق و سایر ادوات قلعه گیری ماند.
اولین ضربه مرگبار
اشتباه بزرگ آنتوانت در برجای گذاشتن ماشین آلات جنگی با چند هزار سرباز برای او بسیار گران تمام شد چرا که پارتی ها صاعقه وار به سربازان رمی و استاتیانوس، سردار آنها حمله برده و رمی ها را که شمارآنان به هزار نفر میرسید، قتل عام و ماشین های او را تصاحب کردند.
پادشاه ارمنستان در این زمان اوضاع را نامناسب دید و حدس زد آینده بدی در انتظار رمی هاست، بنابراین بی صدا با سپاه خود از رمی ها جدا شد و ناگهان آنتوانت متوجه شد که قرار است بلای کراسوس سر او و سربازانش نازل شود.
ضربه دوم
در حالی که مواد غذایی رمی ها رو به اتمام بود، پارت ها جنگ و گریز را آغاز کردند.پاییز فرارسید و آنتوانت ترجیح داد محاصره پراسیا را ترک گوید اما این بار پارت ها بودند که او را راحت نگذاشتند. سپاه رم از طریق ارومیه امروزی بنای عقب نشینی گذاشت و برای آن که بلای کراسوس بر سر آنها نیاید، عقب نشینی از مناطق کوهستانی را ادامه داد اما در حوالی تبریز اولین برخورد سنگین با سپاهیان پارتی به وقوع پیوست.
آنتوانت فلاخن اندازان را که از گلوله های سربی استفاده می کردند. به عنوان تیر آخر خود به میدان آورد و سواران گل نیز از جانب دیگر به دفاع از لژیون ها پرداختند و پارت ها را به عقب راندند. اما پارت ها 19 روز مداوم با شیوه جنگ و گریز رمی ها را کاملاً خسته کردند و در نبردی بزرگ در حوالی رود ارس 8 هزار رمی دیگر کشته شدند.
هزیمت رمی ها به غرب، فرهاد را بر آن داشت رمی ها را به حال خود رها کند اما سرما و گرسنگی اکنون به کمکپارت ها آمده و باقی مانده سپاه او را نیز از پای درآورد. هزاران رمی کشته شدند. این نبردها در 35 ق.م خاتمه یافت.
نتیجه نبرهای دوم ایران و رم
آنتونی چندی بعد از شکست از اکتاویوس، سردار دیگر رمی کشته می شود اما بی شک شکست های او در ایران و ارمنستان در این افول قدرت بی تاثیر نبودهد و ابهت این سردار رومی پس از شکست های خرد کننده در شرق فروریخته است. شکست او در 31 ق.م از اکتاویوس سبب خودکشی او و کلوپاترا می شود.
رم در می یابد در شرق قادر نیست از حدی جلوتر برود چرا که دولتی پرقدرت مانع دست اندازی امپراتوری بین النهرین، پارس، پارت و ایلام است. این شکست سبب شد اکتاویوس نیز که اکنون با نام اگوستوس معروف شده و قدرتی در سطح سزار و سولا یافته بود مصالحه را که با فرهاد به جنگ ترجیح دهد.
اگوستوس در این زمان قدرتی بسیار زیاد داشت و به گفته مورخان تنها ارتش ثابت او 25 لژیون 5 هزار نفری (5 هزار نفر) بود. سپاهیان رم در این زمان کل اسپانیا، فرانسه و بخشی از آلمان، ارتیش، سوئیس، کل ایتالیا، کل بالکان، یونان، غرب ترکیه، سوریه و شامات (اردن، لبنان، فلسطین)، شمال عربستان، مصر و شمال آفریقا را در اختیار داشتند و بی شک اگر دولت پارت نبود آنها به فکر بلعیدن خاک ایران، بین النهرین، ایلام، آتروپاتن (آذربایجان) و ارمستان می افتادند.
شکست پیاپی دو سردار رمی به فاصله 20 سال (کراسوس 53 ق.م و آنتوانت 34 ق.م) اشتهای رم را برای پیشروی به سوی شرق سرد کرد.
روش رزمی پارت ها (جنگ و گریز سواران) رمی ها را به وحشت انداخت و آنها به این فکر افتادند که چگونه می توان برای این نوع مبارزه چاره اندیشی کرد.
بیشتر بخوانیم:
جنگ های بزرگ تاریخ - نبرد ایران و رم،؛ تراژان و ایران
جنگ های بزرگ تاریخ - نبرد بردگان
جنگ های بزرگ تاریخ - نبرد ملازگرد
