با آنکه در اسپانیا نیز همچون کشورهای دیگر اروپایی سرگرمی های درباری از سده سیزدهم رواج پیدا کرده بودند اما تا دوران سلطنت فیلیپ سوم نمایش های درباری رونق چندانی نداشتند. همسر فیلیپ به ویژه علاقه زیادی به تئاتر داشت و نمایش های حرفه ای و بالماسکه های درباری تا هنگام مرگ ملکه در 1611 بازار گرمی داشت.
تئاتر درباری در دوران سلطنت فیلیپ چهارم به اوج خود رسید. وی بین سال های 1623 و1653 حدود 300 نمایش مختلف را تماشا کرد. هر چند صحنه پردازی به شیوه دربارهای ایتالیا از سده شانزدهم وارد اسپانیا شده بود، اما کوسمه لوتی بود که این شیوه را در سال 1626 رایج کرد. تا سال 1630 غالب سرگرمی های درباری در تالاری در الکازار، و یا در باغ های آرانخوئر به صحنه می آمدند اما پس از 1633 کاخ جدید بوئن رتیرو مرکز سرگرمی های درباری شد. پس از گشایش بوئن رتیرو، اجرای نمایش توسط درباریان کاهش یافت و کم کم بازیگران حرفه ای به این نمایش ها راه یافتند.
در املاک سلطنتی نمایش های بسیاری اجرا می شد که یکی از مشهورترین آنها نمایشنامه ای است به نام عشق بهترین افسون ها از کالدرون، که لوتی برای آن صحنه ای را بر سطح دریاچه بنا کرد. در این نمایش لوتی افکت های مخصوصی مثل توفان، ارابه های پیروزی که توسط دلفین ها به سطح آب کشیده می شدند و انهدام قصر سریل را به کار گرفت. همه صحنه و جایگاه به وسیله 3000 فانوس روشن می شد و شاه و همراهانش نمایش را از داخل گوندولا که نوعی قایق است، تماشا می کردند.
در 1636 سه پرده از نمایشنامه سه اعجوبه بزرگ از کالدرون در سه صحنه جداگانه نمایش داده شد و هر پرده را گروه حرفه ای متفاوتی اجرا کرد. علاوه بر آن بالماسکه های مجلل و مسابقات فراوانی در دربار اجرا می شد. در سال 1637 لوتی بنادی عظیم چرخداری به عرض 7 متر، طول 10 متر و ارتفاع 14 متر را برای یک کارناوال طراحی کرد.
در 1640 یک تئاتر دائمی به نام کولیسئو در بوئن رتیرو توسط لوتی طراحی شد. این تئاتر ظاهراً شبیه کورال های عمومی بود زیرا دارای پاسیو، سه طبقه آپوسنتوس و یک کازوئلا بود. از طرف دیگر این تئاتر احتمالا سقف و طاق پروسینیوم هم داشت . معمولا این تئاتر را اولین تئاتر پروسینیوم در اسپانیا می شناسند، اما این امر به هیچ وجه قطعی نیست. درهای کولیسئو گاه به روی تماشاگران معمولی نیز گشوده می شد و آنان همان ورودیه کورال های عمومی را می پرداختند. از محل درآمد این تئانر نیز همان درصد معمول به خیریه ها داده می شد.
این نمایش ها توسط گروه هایی اجرا می شدند که در کورال نمایش می داند و صحنه پردازی در غالب نمایش های درباری کاملاً شبیه تئاترهای عمومی بود. نمایش های دیگر درباری با صحنه پردازی به سبک ایتالیایی و با افکت های مخصوص به صحنه می آمدند. نمایش های خصوصی دربار گاهی برای مردم نیز اجرا می شدند اما برای نمایش های خصوصی تر، از تالارهای دیگر قصر استفاده می شد. سال 1640 شاهد افول بارز فعالیت های تئاتری در اسپانیاست. شورش های کاتالان و پرتغالی ها در 1640، نقطه پایانی بر تئاترهای درباری نهاد و بین سال های 1646 و 1651 تئاترهای عمومی نیز بسته شدند.
در 1650 فیلیپ دوباره ازدواج کرد و توانست بر بسیاری از مشکلات سیاسی خود فائق آید و سرانجام کولیسئو بار دیگر در سال 1651 گشوده شد، و در همان سال تئاترهای عمومی نیز کار خود را از سر گرفتند. یک طراح دیگر ایتالیایی به نام باچو دل بیانکو در 1652 وارد اسپانیا شد و بار دیگر کار بست صحنه های مجلل و تماشایی رو به فزونی نهاد.
نمایش های درباری تا مرگ فیلیپ در سال 1665 به طور منظم اجرا می شدند و تا سال 1670 ادامه داشتند. در این موقع آنها همان نمایش های قدیمی و ابداعات گذشته را تکرار می کردند. در این سال ها خوزه کاودی اهل اسپانیا جای ایتالیایی ها را گرفت. وی اولین طراح اسپانیایی قابل ذکر در دوران خود محسوب می شود. پس از مرگ کارلوس دوم در 1700 تئاتر درباری به سرعت از بین رفت.
هر چند از سال 1620 تهیه نمایش در دربار با وقفه های متعدد تا سال 1700 ادامه داشت، اما دربار هرگز گروه نمایشی ویژه ای برای خود استخدام نکرد، برای نمایش های درباری بازیگران شرکت های مختلف به قصر دعوت می شدند. با آنکه بازیگران برای نمایش در دربار دستمزد قابل توجهی دریافت می کردند، اما نمایش در دربار به نفع بازیگرا حرفه ای نبود زیرا تئاترهای عمومی مدام برای نمایش های درباری مجبور بودند با یک اشاره تعطیل کنند و تا مدت ها بسته بمانند.
در اواخر سده هفدهم منابع مالی اسپانیا عملاً به پایان رسید و قدرت سیاسی آن هم به سرعت کاسته شد و دوران بزرگ دراماتیک در اسپانیا به سرعت به سر آمد، زیرا پس از مرگ کالدرون در 1681 نویسندگان جوان صرفا با یاد شکوه و عظمت گذشته، تنها آثار گذشتگان را تقلید می کردند و در جستجوی افق های تازه نبودند. در نتیجه سرشارترین و پربارترین دوران تئاتر اسپانیا در سال 1700 به وضوح به پایان رسیده بود.
بیشتر بخوانیم:
تئاترهای خصوصی در انگلیس و تفاوت آنها با تئاتر عمومی
تحولات معماری تئاتر ایتالیا و رواج آن در سراسر اروپا
نمایش مجلسی یا انجمن ادبی چیست؟
درام های بومی – مذهبی در قرون وسطی