محققان سه بیومارکر جدید سرطان پروستات را شناسایی کردهاند که به یافتن سلولهای سرطانی توسط آسیبشناسان کمک کمیکند. این تکنیک جدید میتواند به تعیین اینکه کدام بیماران به درمان فوری نیاز دارند کمک میکند و به طور بالقوه نتایج درمان را برای میلیونها مرد بهبود بخشد.
در سال ۲۰۲۰، بیش از ۱.۴ میلیون مرد مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده شدند و بیش اطز ۳۷۵ هزار نفر نفر جان خود را از دست دادند. میزان بقای سرطان پروستات به عوامل مختلفی از جمله مرحله و درجه سرطان، سن و سلامت عمومی فرد و پاسخ آنها به درمان بستگی دارد.
نمره گلیسون پایه اصلی در تعیین درجه سرطان پروستات است. یک آسیبشناس سلولهای سرطانی رنگ شده را زیر میکروسکوپ مشاهده میکند تا ببیند چقدر شبیه سلولهای سالم (نمره پایین) یا سلولهای غیر طبیعی و مهاجم (نمره بالا) هستند. این نشان میدهد که احتمال پیشرفت و گسترش سرطان چقدر است. سرطانی که امتیاز کمتری دارد، کندتر رشد میکند و احتمال انتشار آن کمتر از سرطان با امتیاز بالا است.
مشکل استفاده از نمره گلیسون این است که به علت اجرا توسط انسانها، مهارت و تجربه آسیبشناسان میتواند روی تشخیص تاثیر بگذارد. یعنی دو ناظر ممکن است به نتایج متفاوتی برسند. اکنون، در یک مطالعه جدید به رهبری دانشگاه استرالیای جنوبی، محققان سه بیومارکر جدید را شناسایی کردهاند که ممکن است به شناسایی و تمایز موارد بالقوه تهاجمی سرطان پروستات کمک کند.
هدف محققان استفاده از تغییرات در زیستشناسی سلولی همسو با درجات مختلف سرطان پروستات برای بهبود روشهای تشخیصی فعلی بود. آنها از سیستم اندوزوم-لیزوزوم، اندامکهای سلولی درگیر در توسعه سرطان و سه پروتئین از این سیستم استفاده کردند: Appl۱، Sortilin و Syndecan-۱.
مطالعات نشان دادهاند که این بیومارکرهای پروتئینی ممکن است آسیبشناسان را قادر به تشخیص ویژگیهای بیشتری در نمونههای بافت نسبت به رنگآمیزی معمولی کنند.
محققان از نمونههای بافت اهدایی ۱۱۴ مرد مبتلا به سرطان پروستات که طی سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ تحت پروستاتکتومی رادیکال (جراحی برای برداشتن کل غده پروستات و بافت اطراف آن) قرار گرفته بودند، استفاده کردند.
برای هر بیمار، نمونههای بافت ۴ برش متوالی داده شد. بخش اول با استفاده از روشهای سنتی رنگآمیزی شد و به هیئتی متشکل از ۱۱ پاتولوژیست بینالمللی اورولوژی فرستاده شد که به اتفاق نظر رسیدند و برای هر بیمار نمرهای تعیین کردند. بخشهای باقیمانده به ترتیب با نشانگرهای زیستی Appl۱، Sortilin و Syndecan-۱ نشاندار شدند. هر یک از پروتئینها باعث میشوند که مواد سلولی مختلف شاخص شوند. سپس این سه بخش بافت به همان ۱۱ پاتولوژیست ارائه شد – که حداقل یک هفته از هم جدا شدند تا پتانسیل سوگیری حافظه را محدود کنند – و آنها به هر بیمار نمرهای اختصاص دادند.
محققان دریافتند که استفاده از سه نشانگر زیستی جدید، پیشبینیهای پیش آگهی را در بیماران مبتلا به سرطان پروستات در مقایسه با روشهای سنتی رنگآمیزی بافت بهبود میبخشد. آنها میگویند که این به درجهبندی سرطان پروستات کمک میکند تا مشخص شود کدام بیماران به درمان فوری نیاز دارند و نتایج را بهبود میبخشد.
