کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف “Bullshit Jobs: A Theory” کتابی نوشته دیوید گریبر است که در سال 2018 منتشر شده. این کتاب به پدیده‌ای می‌پردازد که نویسنده آن را “شغل‌های مزخرف” می‌نامد، مشاغلی که بیهوده، ناکامل و بی‌فایده در نظر گرفته می‌شوند و گمان می‌رود که ارزش اجتماعی پایین داشته باشند و افراد از سر ناچاری به آن مشغول می‌شوند. این کتاب پیامد‌های این مشاغل را بر افراد، جامعه و اقتصاد بررسی می‌کند و بینش‌هایی را در مورد مسائل کاری ارائه می‌دهد.
دیوید گریبر در “کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف” با بحث در مورد مفهوم مشاغلی که سود خاصی هم برای فرد و هم برای جامعه ندارند، شروع می‌کند. او حکایات و نمونه‌های واقعی از افرادی را در مشاغل مختلف ارائه می‌کند که احساس می‌کنند شغل‌شان غیرضروری است یا کمک چندانی به ارتقای جامعه نمی‌کند. این مشاغل اغلب در بخش بوروکراسی، وظایف اداری و نقش‌هایی هستند که به نظر می‌رسد صرفاً به خاطر حفظ ظاهر یا پایبندی به هنجار‌های سازمانی وجود دارند.
گریبر زمینه تاریخی کار را بررسی می‌کند و سیر تکامل کار را از زمان‌های قبلی که بیشتر کار‌ها حول نیاز‌های اساسی بقا متمرکز بودند تا عصر مدرن که اتوماسیون و پیشرفت‌های فناوری ماهیت خود کار را تغییر داده ، ردیابی می‌کند. او بحث می‌کند که چگونه سرمایه‌داری درک از کار و بهره وری را شکل داده و منجر به ایجاد مشاغلی شده که ممکن است در واقع ارزش معناداری برای جامعه نداشته باشند.
نویسنده طبقه‌بندی انواع مختلف مشاغل مزخرف را ارائه می‌کند. همچنین به عواقب روانی و عاطفی کار در شغلی می‌پردازد که بی معنی تلقی می‌شود. او احساس گناه و سرخوردگی را که افراد در چنین مشاغلی ممکن است تجربه کنند، بررسی می‌کند. علاوه بر این، او بررسی می‌کند که چگونه این مشاغل می‌توانند به احساس بیگانگی و قطع ارتباط با کار منجر شوند، که به پیامد‌های اجتماعی گسترده‌تری می‌انجامد.
در سراسر کتاب، گریبر با مفهوم درآمد پایه جهانی (UBI) و هفته‌های کاری کوتاهتر به عنوان راه حل‌های بالقوه برای پرداختن به موضوع مشاغل مزخرف و تأثیر آن‌ها بر افراد و جامعه درگیر است. او خوانندگان را تشویق می‌کند تا در رابطه خود با کار تجدید نظر کنند و احتمال آینده‌ای را در نظر بگیرند که در آن افراد به‌جای اینکه صرفاً به‌خاطر اشتغال دنبال شغل باشند، در فعالیت‌های معنادار و رضایت‌بخش شرکت کنند.
«شغل‌های مزخرف: یک نظریه» مفاهیم متعارف کار و بهره وری را به چالش می‌کشد. این کتاب به نقد محل کار مدرن و تأثیر آن بر رفاه افراد می‌پردازد و تحلیلی قابل تامل از رابطه پیچیده بین کار، معنا و هنجار‌های اجتماعی در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد.
دلایل اصلی مشاغل مزخرف
گربر پیشنهاد می‌کند که یکی از دلایل وجود مشاغل مزخرف، گسترش نقش‌های مدیریت میانی و اداری در سازمان‌ها است. با رشد شرکت‌ها، اغلب نیاز به ایجاد موقعیت‌های نظارتی بیشتری وجود دارد، حتی اگر کار واقعی تحت نظارت به نسبت افزایش نیابد. این می‌تواند منجر به افزایش مشاغلی شود که به نظر می‌رسد هیچ هدف واقعی فراتر از حفظ سلسله مراتب ندارند.
تلقی فرهنگی از کار
این کتاب به نگرش‌های فرهنگی نسبت به کار و قضاوت اخلاقی مرتبط با داشتن شغل می‌پردازد. در بسیاری از جوامع، صرف نظر از ارزش یا معنای واقعی کار ، کار کردن اغلب به عنوان یک فضیلت دیده می‌شود. این می‌تواند فشاری را برای افراد ایجاد کند تا شغل پیدا کنند و حفظ‌اش کنند، حتی اگر این مشاغل کمک قابل توجهی به جامعه نداشته باشند.
تأثیرات بر بهزیستی
گریبر بحث می‌کند که چگونه کار کردن در یک شغل مزخرف می‌تواند تأثیرات منفی بر رفاه ذهنی و عاطفی فرد داشته باشد. افراد در این نقش‌ها ممکن است به دلیل بی‌معنی بودن کارشان احساس شعف ، ناکامل بودن و حتی درگیری اخلاقی کنند. قطع ارتباط بین کار و تأثیر آن بر جهان می‌تواند منجر به احساس بیگانگی شود.
پیامد‌های اقتصادی و اجتماعی
تکثیر مشاغل مزخرف می‌تواند منجر به ناکارآمدی اقتصادی بیانجامد، زیرا منابع به جای تخصیص به تلاش‌های سازنده‌تر به سمت حفظ نقش‌های غیرضروری هدایت می‌شوند. علاوه بر این، گریبر استدلال می‌کند که این مشاغل می‌توانند منجر به نابرابری اجتماعی شوند، زیرا کسانی که در موقعیت‌های قدرت هستند اغلب وظایف بی‌معنی را به دیگران محول می‌کنند در حالی که خود از مزایای کار معنادارتر لذت می‌برند.
مقاومت و خلاقیت
این کتاب مواردی را برجسته می‌کند که افراد خلاقانه جنبه‌های بی معنی شغل خود را زیر و رو می‌کنند. افراد ممکن است راه‌هایی برای خودکارسازی وظایف، شرکت در پروژه‌های شخصی در طول ساعات کاری پیدا کنند، یا به سادگی از طریق اجتناب از تلاش غیرضروری، تلاش کنند. این اقدامات مقاومتی بر نارضایتی ذاتی از وضعیت فعلی کار تاکید می‌کند.
نقد سرمایه داری
«کارهای مزخرف» همچنین نقدی از سرمایه‌داری معاصر ارائه می‌کند و پیشنهاد می‌کند که دنبال کردن سود و بهره‌وری می‌تواند ارزش‌ها را تحریف کند. اقتصاد مبتنی بر بازار ممکن است نقش‌هایی را که سود ایجاد می‌کنند بر نقش‌هایی که به رفاه انسان یا پیشرفت واقعی اجتماعی کمک می‌کنند، اولویت دهد.
درآمد پایه جهانی (UBI) و کاهش هفته کاری
گریبر ایده درآمد پایه جهانی (UBI) را به عنوان راهی برای رسیدگی به موضوع مشاغل مزخرف پیشنهاد می‌کند. با فراهم کردن درآمد پایه برای همه شهروندان، مردم ممکن است این آزادی را داشته باشند که فعالیت‌های معناداری خارج از مشاغل سنتی را دنبال کنند. او همچنین کاهش هفته‌های کاری را پیشنهاد می‌کند تا تعادل بهتری بین کار و اوقات فراغت برقرار شود.
کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف بررسی قابل تاملی از فرهنگ کار معاصر و تأثیر آن بر افراد و جامعه ارائه می‌دهد. این کتاب خوانندگان را برای بازنگری در ارزش کار، زیر سوال بردن هنجار‌های اجتماعی و پیدا کردن راه‌های جایگزین برای سازماندهی کار و اوقات فراغت به چالش می‌کشد.
کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف
نویسنده:دیوید گریبر
مترجم:علیرضا شفیعی نسب
انتشارات:انتشارات ترجمان علوم انسانی
