جمعیت کسانی که گیاه خوار هستند یا فقط از گوشت آبزیان استفاده می کنند هر روز در حال افزایش است. گرچه گیاه خواری انواع مختلفی دارد و بسیاری از گیاه خواران از محصولات حیوانی هم استفاده می کنند ولی گیاه خواران واقعی معمولاً از هیچ محصول منتج شده از حیوانات استفاده نمی کنند. در منابع غیر معتبر علمی هر روز نکاتی درباره فواید گیاه خواری و ضررهای گوشت خواری می خوانید. ولی چقدر این مطالب قابل استناد است. در اینجا با تکیه بر مطالعاات معتبر جهانی به ارزیابی اثرات گیاهخواری می پردازیم.
-گیاهخواری و بیماری های بافت عضلاتی اسکلتی
درباره اثرات گیاه خوای بر بافت گیاهی اسکلتی تبلیغ زیادی شده است. در مورد اثرات مفید گیاه خواری بر بیماری های روماتیسمی مستندات غیر قابل انکاری وجود دارد. مطالعات نشان داده است که مصرف مواد حیوانی ممکن است در ایجاد و تشدید التهاب و علائم بیماری روماتیسم مفصلی موثر باشد. در نتیجه قطع مصرف این موارد ممکن است اثرات مفید بر علائم روماتیسم مفصلی داشته باشد. درباره اثرات گیاهخواری بر سیر لوپوس مطالعه جدی قابل استادی وجود ندارد. از سوی دیگر بعضی از مطالعات گزارش کرده اند که ممکن است گیاهخواری موجب افزایش خطر پوکی استخوان شود. البته برای قضاوت قطعی درباره اثرات این نوع رژیم غذایی بر بروز پوکی استخوان مطالعات بیشتری نیاز می باشد.
-گیاه خواری و بیماری های قلبی – عروقی
در زمینه اثرات گیاه خواری بر کاهش بیماری های قلبی و عروقی مطالب زیادی در مدیاهای مختلف مطرح شده که اغلب مستند بر مطالعات دقیق علمی نمی باشند. اخیراً در مطالعه بزرگی که بیش از 42000 زن و مرد در سنین 35 تا 59 سال را به مدت 18 سال مورد مطالعه قرار داده است که حدود 7500 نفر از این افراد فقط ماهی مصرف می کردند و بیش از 1600 نفر هم گیاه خوار بودند. این مطالعه در نشریه پزشکی بریتانیا به چاپ رسیده است. هدف از این مطالعه بررسی این نکته بود که انواع رژیم غذایی گوشت خواری، گیاه خواری و مصرف کنندگان آبزی ها از نظر خطر بیماری های عروق کرونر قلبی، سکته مغزی چه تفاوتی باهم دارند.
در این مطالعه سکته قلبی حاد قلبی، بیماری ایکمسک قلبی، سکته مغزی ایسکمیک و سکته خونریزی دهنده مغزی پیامدهای مورد نظر بودند. در این مطالعه رژیم مبتنی بر فقط مصرف آبزیان و گیاه خواری میزان بروز سکته قلبی حاد را کاهش نداد. ولی رژیم گیاه خواری باعث کاهش 22 درصدی بیماری های ایسکیمی قلبی می شود در حالی که کسانی که تنها ماهی و آبزیان مصرف می کردند، کاهش 13 درصد در این نوع بیمارها نسبت به گروه گوشت خواران داشتند. نکته جالب در این بود که رژیم گیاه خواری 20 درصد میزان سکته مغزی ار افزایش داده بود و در مورد سکته هایی که ناشی از خونریزی مغزی افراد گیاه خوار بیش از 40 درصد بیشتر در معرض سکته مغزی نسبت به گروه گوشت خوار بودند.
-گیاه خواری و نارسایی کلیوی
در مطالعه ای طولی که منتشر شده است و بر روی بیش از 50 هزار نفر انجام شده است مصرف کنندگان رژیم گیاه خواری 13 درصد کمتر از افراد گوشت خوار در معرض نارسایی کلیوی بودند.
-گیاه خواری و سرطان
در مطالعه EPIC-Oxford که بر روی تعداد زیادی از افراد گیاه خوار و غیر گیاه خوار ساکن جامعه انجام شد میزان مرگ و میز از کانسر در افراد گیاه خوار و غیر گیاه خوار با هم تفاوت معناداری نداشت ولی مرگ ناشی از سرطان پانکراس 52 دصد و مرگ ناشی از لنفوم حدود 50 درصد کاهش یافت ولی مرگ ناشی از سرطان های روده، ریه، پستان و تخمدان تفاوت در دو گروه نداشت.
-گیاه خواری و مرگ و میر
در مورد اینکه آیا گیاه خواری به طور کالی چه اثری بر مرگ و میر و طول عمر دارد مطالعات زیادی وجود ندارد ولی در یک مطالعه طولانی مدت که در استرالیا انجام شد نه تنها گیاه خواری مرگ و میر را کاهش نداد بلکه حتی میزان مرگ در افراد گیاه خوار نسبت به سایر افراد 14 درصد بیشتر بود، گرچه این افزایش مرگ و میر معنی دار نبود.
نتیجه گیری
به نظر می رسد که باید در مورد گیاه خواری و فواید و ضررهای آن مطالعات بیشتری انجام گیرد تا بتوان با قطعیت درباره آن صحبت کرد. گرچه شاید گیاه خواری در بعضی از بیماری ها بتواند جزیی از درمان تلقی گردد و توصیه آن برای همه مردم با توجه به شواهد موجود شاید چندان علمی نباشد.
