اسم دزدان دریایی آدم را به یاد داستان ها جزیره گنج، دزدان دریایی کاراییب و پیتر پن می اندازد اما داستان حقیقی دزدان دریایی ریشه در واقعیت هایی دارد که از افسانه جالب تر هستند.
از زمانی که انسان کشتی ساخت، تجارت دریایی شکل گرفت و تمدن های دریایی بر مبنای تجارت دریایی که به شدت مقرون به صرفه است به وجود آمدند، مساله رقابت، تلاش برای انحصار تجارت و انگیزه فراافکنی قدرت به وجود آمد.
بخشی از این رقابت ها به صورت نبردهای مشهور تاریخ اتفاق می افتاد، مثلا شکست آرمادا امپراتوری اسپانیا به دست امپراتوری انگلستان در سال 1588 و شکست فرانسه و اسپانیا در نبرد ترافالگارد 1805 باز هم به دست بریتانیا.
معمولا این نبردهایی سرنوشت ساز تکلیف انحصار تجارت دریایی را برای مدت معینی به صورت قاطع تعیین می کرد اما قبل از جنگ ها و در فاصله این جنگ ها که طبیعتاً به خاطر هزینه مالی و انسانی گزینه اول نبودند، قدرت ها از طریق نیروهای نیابتی سعی می کرند مسیرهای تجاری یکدیگر را ناامن کنند، کشتی های یکدیگر را غرق کنند، و با انواع اقدامات غارتی و فرسایشی رقیب را از تجارت دریایی منصرف کنند یا حوزه اثر خودشان را گسترش دهند.
البته کشتی های سبک و سریع دزدان دریایی با پرچم رسمی هیچ کشوری حرکت نمی کردند، و در صورت گرفتار شدن هیچ حمایت حقوقی از آنها نمی شد و خون شان به گردن خودشان بود. در هر حال هدف واقعی دزدان و مزدوران دریایی گنج پیدا کردن، ماجراجویی، انتقام یا کسب شهرت نبود. قدرت های دریایی هلند، پرتغال، اسپانیا، فرانسه و انگلستان قرن ها با هم رقابت کردند.
در سده های اخیر به ویژه بعد از کشف قاره آمریکا وگشایش ثروت جزار کارائیب، این رقابت بین انگلستان با اسپانیا و فرانسه تشدید شد اما بزرگترین قدرتی که به صورت سازمان یافته و منظم از اهرم ناو های مزدور یا پرایوتیرها برای فتح قاره آمریکا استفاده کرد انگلستان بود.
واژه پرایویتر به معنی مزدور دریایی به خصوصی سازی جنگ و واگذاری آن به نیروهای چریکی و پارتیزانی اشاره دارد. بر اساس دایره المعاف بریتانیکا این مزدوران و دزدان دریایی بودند که از دولت انگلستان مجوز گرفته بودند و به انگلستان درصد پرداخت می کردند.
البته این چیزی هست که الان به دانش عمومی تبدیل شده است، در آن زمان فلیپ دوم پادشاه اسپانیا بارها به الیزابت اول، ملکه انگلستان شکایت کرد اما الیزابت هربار منکر شد که این دزدان دریایی زیر نظر انگلستان عمل می کنند، و این ها را به عنوان گروه های یاغی و سودجو معرفی می کرد.
بعضی از این دزدان دریایی رسمی یا غیر رسمی مثل فرانسیس دریک و والتر رالی در فراافکنی قدرت انگلستان و تولید ثروت ملی چنان موثر بودند که لقب سِر گرفتند، قهرمان ملی شدند و منبع داستان های رمانتیک و ماجراجویانه قرار گرفتند.
غنائم سِر فرانسیس دریک از مستعمرات اسپانیا در امریکای جنوبی آنقدر زیاد بود که ملکه انگلستان کل بدهی ملی را با آن تسویه کرد. حتی اولین مستعمرات انگلستان در آمریکای شمالی به کمک این مزدوران شکل گرفت. البته این ها گاهی هم علی رغم خدمات شان، تاریخ شان که سر می رسید مغضوب و اعدام می شدند، مثل سر والتر رالی
به طور کلی به محض اینکه قدرت مستقر ضعیف می شود و شانس رقابت و تجارت موازی در دریاها پیش می آید، دزدی دریایی در آب های اصطلاحا آزاد شروع می شود. این روند ممکن است به شکل پیچیده ای دهه ها یا در موارد قبلی قرن ها طول بکشد تا نهایتا به یک نبرد رو در رو و سرنوشت ساز میان دو قدرت ختم شود.
اصطلاح امروزی پایرسی (piracy) به معنی نقض کپی رایت مثلا استفاده از نرم افزارهای قفل شکسته از همین ریشه است و تلویحاً به معنی به چالش کشیدن انحصار تجاری یک ابر قدرت است.
انگلیسی ها یک ضرب المثلی دارند که میگوید: یک دریا بیشتر وجود ندارد . بر این اساس جزیره نشین ها و ملت های ساحلی و دریانوردان دیگر که نتوانسته اند تبدیل به ابر قدرت دریایی شوند هیچ چاره دیگری ندارند جز این که تحت الحمایه یا اصلاح مودبانه تر آن متحد ابر قدرت دریایی شوند. یعنی باید به نحوی باید وجودشان برای ابر قدرت دریایی مفید واقع شود تا امنیت تجارت دریایی شان توسط این ابر قدرت تامین شود.
بنابراین مثلا اگر استرالیا به جنگ عراق و افغانستان یا پیش از آن به ویتنام و کره و آفریقای جنوبی سرباز می فرستد در حالی که ظاهرا با این بعد مسافت نفعی برایش ندارد این موضوع نه به همبستگی نژادی با آمریکا و انگلستان مربوط است نه به هم کیشی مسیحی نه به ارزش های مشترک غربی.
استرالیا یک جزیره است که باید با ابرقدرت دریایی وقت همسو شود این ابر قدرت زمانی انگلستان بود و بعد آمریکا و به همین ترتیب تاریخ ادامه پیدا می کند.
آخرین نبرد سرنوشت ساز که تکلیف آب های جهان را تا مدتی روشن کرد بین ژاپن و آمریکا و در اقیانوس آرام اتفاق افتاد ولی رقابت بر سر سواحل، آب راه ها و اقانوس های جهان ادامه دارد و در سال های اخیر تشدید شده است. فراموش کنید برخلاف خشکی ها که می توانند حوزه نفوذ ملت های متفاوت و متعدد باشند و هر کدام به تجارت با همسایگان مستقیم شان ادامه دهند یک دریا بیشتر وجود ندارد و دو پادشاه در یک دریا نمی گنجند.
بیشتر بخوانیم:
آیا ساخت واکسن با سلول جنین مرده صحت دارد؟
عینک بدون فریم، محبوب سیاستمداران!
