معماری مینوسی
بزرگترین کاخ آن زمان، کاخ کنوسوس، ساختمانی بی نقشه بود که در برابر شیب های فوقانی و بر بالای تپه ای کم ارتفاع در انتهای یک دشت حاصلخیز ساخته شده بود.
زمین حیاط بزرگ مستطیلی شکلی که تمام واحدهای کاخ گرداگرد آن ساخته شده اند در زمان کاخ کهن تسطیح شده بود و شیوه حلقه زدن ساختمان ها به دور آن حکایت از این دارد که نقشه اش پیشاپیش تهیه نشده بود بلکه چندین هسته مرکزی ساختمانی، همراه با هم رشد می کردند و حیاط مزبور نیز نقش عامل سازمان دهنده اصلی را ایفا می کرده است.
دومین عامل سازمان دهنده، دو دالان دراز بودند. یک دالان شمالی-جنوبی در ضلع غربی حیاط، اتاق های اداری و تشریفات را از انبارها که محل ذخیره سازی شراب، غلات، روغن و عسل در خمره های بزرگ بودند، جدا می کرده است.
در ضلع شرقی حیاط، یک دالان شرقی-غربی، تالارهای مخصوص شاه و ملکه و تالارهای پذیرایی (جنوب) را از اتاق های کارگران و پیشخدمت ها (شمال) جدا می کند.
در گوشه شمال غربی کل مجتمع ساختمان، میدان یا محوطه تاتر با پله ها در دو طرف دیده می شود. هدف از ساختن این محوطه روشن نیست ولی از ویژگی هایی است که همچون حیاط مرکزی، در دیگر کاخ های کرت نیز ظاهر می شود.
بدون تردید بنای این کاخ حاصل وجود ثروت و سلیقه تجمل طلبی و راحت طلبی بود. در زیر این کاخ شبکه کارآمدی برای فاضلاب از لوله های سفالی ساخته شده است و به همین علت، احتمال زیاد می رود که کنوسوس یکی از بهداشتی ترین شهرهای جهان تا پیش از سده بیستم بوده است.
روش ذخیره سازی عملی، در انبارهای یال غربی کاخ، که تعدادی از خمره ها تا امروز هم در جای خود باقی مانده اند، به نمایش گذاشته شده است. کف بعضی از اتاق ها صاف بود، بقیه اتاق ها چالهای سنگی و دراز داشتند.
دیوارها و سقف های انبارها بسیار ضخیم بودند و برای اینکه داخل انبارها خنک بماند، روی بنای سنگی را با خاک می پوشاندند. در بیشتر بخش های کاخ دیوارهای سنگی زمخت بودند و از سنگ های نتراشیده ای ساخته می شدند که در داخل ملاط کار گذاشته می شدند؛ از سنگ تراشیده یا قالب سنگ های تمام تراش برای ساختن گوشه های ساختمان و دور تا دور چارچوب های در و پنجره ها استفاده می شد.
این کاخ سه اشکوب با پلکان های داخلی داشت که به گرد روشنایی و هواکش های آن ساخته شده بودند، روشنایی ها و هواکش های مزبور نور و هوای لازم را به درون کاخ می رساندند.
از ویژگی های مشخص کننده ستون های مینوسی که در آغاز چوبی بودند و سپس با سنگ بازسازی شدند، سرستون های پیازی شکل و بالشتکی و شیوه مخروطی شدن تنه ستون در سمت قاعده و پهن تر شدنش در راس بود.
مدرک معتبری که دال بر اهمیت مذهبی این ستون برای کرتی ها بوده، موقعیت مرکزی آن در دروازه شیران در میسن و این واقعیت است که دورتادور قاعده ستون در یکی از دو طبقه پایینی کاخ کنوسوس را طغاری گرفته بود که برای ساغر ریزی به کار می رفته است.
نقاشی
در نقاشی های تالار بارگاه ملکه در کاخ کنوسوس شیوه نمونه وار تزئین دیوارهای اتاق های مهم را می بینیم.
دیوارهای گچ کاری شده مزین به نقاشی های دیواری، همراه با ستون های تنه قرمز یا تنه آبی، تاثیری بس ژرف و فوق العاده در بیننده می گذاشته اند. در این نقاشی های دیواری خیلی از جنبه های زندگی کرتی ها مانند مسابقات گاو بازی، رزه، مراسم های مذهبی و طبیعت هایی مانندپرندگان، چهارپایان، گلها حتی دلفین ها، تجسم یافته اند.
نقاشی دیواری از گاو بازی از هنر کرت برجای مانده است که با اینکه فقط تکه هایی از آن باقی مانده است نمایانگر سرزندگی و تحرک فوق العاده است. گاو در هنر خاور نزدیک مخصوصاً در بین النهرین اهمیت فراوانی دارد. تفاوتی که در نقاشی مینوسی می بینیم در رابطه با گاو که شاید در اینجا حتی در مقام یک خدا نمایانده شده، با آدمیان است.
در این نقاشی دیواری انسان با جانوری وحشی در پیکاری خطرناک با یکدیگر درگیر می شوند که در این زمان و مکان خاص به وقوع می پیوندد و انسان ها نیز همچون گاو در این صحنه به روشنی دیده می شوند. در تجسم قوی ماهیت آدمی و جانور وحشی، حالت موازنه و چالاکی گاوبازان در برابر نیروی سرریزنده گاو قرار می گیرد. این صحنه ما را به یاد گاو های مهاجم در نقاشی های غاری دوره دیرینه سنگی می اندازد.
درون چارچوب نقاشی هرچه دیده می شود با خطوط خمیده و جهت دهنده به صحنه عمل نشان داده شده است و در هیچ موردی آشکارتر و جاندارتر از نیروی گیرای خطی که از سر گاو تا نوک دمش کشیده شده، به چشم نمی خورد.
نقاشی دیواری زن پاریسی با حالتی ناشناخته و گونه جدیدی از زنانگی دارد که با چشم درشت منایی شده به شیوه سنتی با نمای روبرو، بینی برگشته، لبهای تمام سرخ و سبک زیبای موی سرش، به طرز باور نکردنی و گیج کنندهای به زمان ما تعلق پیدا می کند، مخصوصاً از این لحاظ که تیپش را در هنر مردمی به شکل یک میثاق در می آوریم.
شیوه به کار گرفته شده در این نقاشی با روحیه پرنشاط و سرزنده مینوسی ها تناسب دارد. برخلاف مصری که نقاشی دیواری شان را با اسلوب خشک روی دیوار می کشیدیدند، مینوسی ها این کار را با اسلوب نقاشی دیواری حقیقی یا دیوار خیس انجام می دادند که مستلزم اجرای سریع و آفریدن جلوه های آنی و امپرسیونیستی بود.
آنچه به عنوان پدیده ای نو در جهان باستان و خبردهنده از تغییراتی بزرگ در نگرش انسان به طبیعت جلب توجه می کند، مفهوم مینوسی زندگی جاری در لحظات و مهارت مینوسی ها در ثبت و ضبط آن است.
بیشتر بخوانیم:
کلیسای سان ویتاله، شکوه موزاییک کاری در نخستین عصر طلایی بیزانس
