واقعه دانکرک، خود در تاریخ به‌شکل معمایی تاریخی جنگی همیشه باقی مانده است. نبرد دانکرک از نقطه ای آغاز شد که ارتش آلمان نازی پس از پشت سر گذاشت خاک بلژیک و هلند، سربازان ارتش های فرانسه و بریتانیا را غافلگیر و محاصره کردند. در این شرایط، ارتش بریتانیا که شامل حدود 400 هزار سرباز می شد، راهی جز تسلیم شدن یا رفتن به سوی شمال فرانسه و حضور در منطقه ای ساحلی به نام دانکرک نداشتند. این منطقه ساحلی فاصله اندکی با خاک بریتانیا داشت و سربازان امید داشتند تا بتوانند توسط کشتی هایی که از خاک بریتانیا ارسال می شود، از مهلکه خارج شوند و به دست نیروهای آلمانی نیفتند.
اما در حالی که ارتش آلمان به راحتی می توانست 400 هزار سرباز را نابود کرده و بریتانیا را به تسخیر خود درآورد، در هنگام پیشروی به سوی دانکرک با پیغام عجیب و تاریخی هیتلر مواجه شدند که فرمان توقف پیشروی به سوی دانکرک را صادر نمود، فرمانی که با خشم ژنرال ها و فرماندهان ارتش آلمان مواجه شد. در فرصت پیش آمده، تعداد زیادی از کشتی ها و حتی قایق های کوچک ماهیگیری به سرعت از بریتانیا عازم دانکرک شدند تا بتوانند سربازان بریتانیایی را تخلیه کنند که این اتفاق تا حد زیادی نیز موفقیت آمیز بود و بریتانیا توانست از انهدام و فروپاشی کامل جان سالم به در ببرد.
واقعه دانکرک در سالهای بعد توسط بریتانیا به عنوان یک رویداد مقدس نامگذاری شد و نماد شجاعت و ایستادگی سربازان در جنگ جهانی دوم. اما بسیاری از تاریخ نویسان و البته فرماندهان آلمانی معتقد بودند که شخصِ هیتلر هرگز علاقه ای به تسخیر بریتانیا نداشت و با جلوگیری از قتل عام سربازان بریتانیا در دانکرک قصد داشت این پیغام را به حکومت بریتانیا مخابره کند که هدف آلمان ها شوروی است و نه بریتانیا!
فضای فیلم جدید نولان کاملا خشن و جنگی و مردانه است به‌طوری که نه بازیگر زنی در فیلم وجود دارد و نه حتی صدای نازک یک زن در آن شنیده می‌شود صحنه های فیلم بی رحمانه زیبا هستند.
داستان فیلم از سه زاویه مختلف زمین، دریا و آسمان روایت می شود: زاویه اول مربوط به ساحل دانکرک و سربازان گرفتار شده، دومی مربوط به پرواز جنگنده های بریتانیا به سمت ساحل دانکرک و سومی نیز سفر قایق های بریتانیایی برای تخلیه سربازان بریتانیایی می باشد.
سربازی به نام تامی با بازی فیون وایت هد Fionn whitehead به‌سختی در زیر رگبار گلوله، از خیابان‌های دانکرک به سمت ساحل می‌رود و صحنه کابوس مانندی را در مقابل خود می‌بیند: صدها هزار سرباز فرانسوی و بریتانیایی در ساحل به انتظار ایستاده‌اند. جنازه‌ها آنجا دفن شده‌اند. ظاهراً هیچ کشتی برای نجات و هیچ نیروی هوایی برای حفاظت از آن‌ها وجود ندارد. تامی با سربازی دیگر، الکس (با بازی هری استایلز Harry Styles که بازی قوی‌ای برای شروع از خود نشان می‌دهد) آشنا می‌شود. در همین حال خلبان نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا، Farrier (تام هاردی) در آسمان با دشمنان درگیر است که با میزان سوختی که دارد، ریسک بزرگی می‌کند. افسر میان‌سال نیروی دریایی با بازی کنت برانا Kenneth Branagh، الهام گرفته‌شده از Jack Hawkins در فیلم «دریای بی‌رحم» The Cruel Sea ساخته 1953، افق را تحت نظر دارد. در جبهه خودی، آقای داوسن با بازی مارک ریلنس Mark Rylance، با قایق کوچک خود به ناوگان مردم ملحق می‌شود و افسر آسیب‌دیده (با بازی کیلین مورفی Cillian Murphy) را تشویق می‌کند و ازخودگذشتگی بزرگی از خودش نشان می‌دهد که بعداً در اخبار مطرح‌شده و تبدیل به افسانه می‌شود.
فیلم به خوبی از اضافه گویی و رقم زدن داستانک های بی ارزش که اغلب آثار جنگ محور را در سالهای اخیر به سانتی مانتالیسم سوق داده خودداری کرده است. شخصیت های فیلم بیشتر شبیه سربازان جنگی به نظر میرسند که ترس ، فصل مشترک همه آنان بوده است.
نولان در به تصویر کشیدن این حس ترس و خفقان، به بهترین نحو ممکن عناصر سینمایی را در کنار یکدیگر قرار داده است و تا جایی که امکان داشته سعی کرده تا از حیله های سینمایی برای به تصویر کشیدن این موقعیت استفاده نکند. به همین جهت اغلب صحنه های فیلم در دکورهای طبیعی فیلمبرداری شده اند و لحظات نفس گیر اثر نیز بصورت واقعی فیلمبرداری شده که تنها با کمک جلوه های کامپیوتری، رنگ و لعاب واقعی تری به آن افزوده شده است. صحنه های نبرد در « دانکرک » هرگز تا این اندازه در سینما واقعی نبوده و به راحتی می توان نام « دانکرک » را به عنوان واقعی ترین فیلم جنگی تاریخ سینما مطرح نمود.
فیلمبرداری « دانکرک » نیز فصل درخشان این اثر محسوب می شود که با تصمیم نولان و فیلمبردار مطرحش ، هویته ون هویتما ، با دوربین 70 میلیمتری IMAX فیلمبرداری شده و کیفیتی حیرت انگیز و عریض از جزئیات این نبرد تاریخی را در اختیار مخاطب قرار می دهد. ارزش فیلمبرداری فیلم مخصوصاً در هنگام صحنه های یورش جنگنده ها به سوی ساحل دانکرک نمایان می شود و مخاطب می تواند جزئیات بی نظیری از تصویربرداری را مشاهده نماید که تابحال در هیچ فیلم تاریخی با این جزئیات به تصویر کشیده نشده بود.
صحنه هجوم سربازان به سوی دریا هنگام حملات، از جمله تاثیرگذارترین و ماندگاترین لحظات فیلم به شمار می رود. در تاریخ سینما نبردهای جنگی مطرحی به ثبت رسیده که از جمله مشهورترین آن نبرد نرماندی در فیلم « نجات سرباز رایان » بوده است. اما میزان جزئیات تصویری صحنه های جنگ در « دانکرک » بطور واضح بسیار بیشتر از هر فیلم جنگی - تاریخی دیگری در تاریخ سینماست.
دانکرک بهترین قطعه موسیقی هانس زیمر Hans Zimmer را دارد: قطعه‌ای گیرا، تیز که همراهی غم‌انگیزی برای یک کابوس که با تغییرات نیمه الگاری، به رهایی می‌رسد. زیمر با این موسیقی که تقلیدی از صدای جیغ بمب‌ها و امواج است، مدام بیننده را گول می‌زند، صداهایی که با صدای کرکننده توپخانه و آتش سلاح‌ها که کم مانده بود باعث ریختن دندان‌هایم همانند ترکش بر کف سالن سینما شود، هم‌خوانی دارد.
بیشتر بخوانیم:
شب های روشن؛ سه روایت از یک رمان
