از قرن چهارم میلادی به بعد امپراتوری عظیم رم با چند مشکل بزرگ نظامی روبرو شد، ابتدا عدم قطعیت پیروزی در مرزهای شرقی، به دلیل قدرت امپراتوری ساسانی، دوم فشار بی امان قوای اقوان شمال اروپا، سوم وسعت بیش از اندازه امپراتوری و چهارم بروز جنگ های داخلی. اما از 400 میلادیعامل جدید به این عوامل اضافه شد: قدرت گرفتن هون ها.
هون ها که از سرزمین های بسیار دور در شرق، در شمال چین، آمده بودند اکنون آرام آرام در حال نفوذ به داخل شرق اروپا بودند. در 406 میلادی آنها دیگر غیرقابل چشم پوشی نبوده و به دلیل قدرت جنگاوری بخش بزرگی از غرب دریای خزر، شمال دریای سیاه و بالکان امروزی را در تصرف گرفتند اما به دلیل فقدان رهبری مقتدر تا 433 برای رم خطرناک نبودند.
ورود آتیلا به صحنه تاریخ در سال 433 ناگهان صحنه نبرد را تغییر داد. هون ها اکنون با برنامه، اقوام پرقدرت جنگل نشین، ژرمنی، ویگوت، فرانک و بورگوندی را یکی پس از دیگری از صحنه مبارزات اروپای قرن پنجم حذف کردند.
آتیلا ابتدا در 436 بوگوندها را درهم کوبید و در 443 سراسر آلمان را گرفت. آتیلا که خود را بلای آسمانی می نامید تا آن روز هیچ شکستی نخورده بود و تنها حاضر شده بود از نابود کردن پایتخت امپراتور رم شرقی بیزانس خودداری کند. البته مردم بیزانس 60 هزار تالان طلا به او غرامت دادند و حاضر شدند خراجگذار وی باقی بمانند.
در این زمان امپراتوری هون ها از قفقاز تا کوه های آلپ وسعت داشت و طی سه دهه آتیلا قدرتی ایجاد کرد که به تنهایی از امپراتوری دو تکه شده رم و امپراتوری ایران بزرگتر شده بود.
رم ضعیف شده، می دانست قادر به جلوگیری از سقوط فرانسه (گل) به تنهایی نیست بنابراین از اقوام شمالی اروپا نظیر فرانک ها، ویزگوت ها و بورگوندی ها کمک خواست. این اقوام نیز اگرچه تا آن زمان دشمن رم بودند اما اکنون به خوبی می دانستند که سرنوشت غرب اروپا به این نبرد بستگی دارد.
در 451 میلادی آسپوس فرماندهرمی، با سپاه بزرگی از نیروهای اروپایی در دشت شان (شالوئیک) در شمال فرانسه در انتظار آتیلا ماند آتیلا که از تصرف اورلئان ناامید نشد بود به مصاف با این نیروی بسیار عظیم رفت. نبرد بین دو نیرو مدتی ادامه یافت و علی رغم کشته های بسیار زیاد از طرفین نتیجه قطعی حاصل نشد. اگر چه برنده واقعی متحدین اروپایی بودند چرا که برای اولین بار توانستند نیروهای آتیلا را متوقف کنند. آتیلا پس از دریافت این ضربه دیگر نتوانست در غرب پیشروی کند اگرچه رم غربی نیز در سال بعد غرامتی سنگین به آتیلا داد تا او به رم حمله نکند و سردار خونخوار هون نیز موقتاً از توسعه امپراتوری عظیم خوددست کشید و به تجدید قوا پرداخت.
مرگ آتیلا
آتیلا علی رغم خوی وحشی و خونخوارش فوق العاده سیاستمدار بود ودر فرماندهی نظامی نیز در بین اقوام وحشی تنها با مردانی چون چنگیز و تیمور قابل قیاس است. مرگ او در 453 به دست به دختر به اسارت گرفته شده، دنیا را از شر او نجات داد در غیر صورت بدون شک او 2 سال بعد برای گرفتن غرب و جنوب غرب اروپا اقدام می کرد. حال آنکه با مرگ وی پسران بی کفایتش کل امپراتوری او را در یک دهه بر باد دادند.
اهمیت نبرد شالون
آتیلا ظرف 20 سال غرب روسیه امروزی و سرزمین هایی که امروز لهستان، مجارستان، اتریش، آلمان، شرق فرانسه، صربستان، کراوسی، اکراین، دانمارک، جمهوری بالتیک، رمانی و بلاروس خوانده می شود را تصرف کرد و برای اطاعت کامل اروپا تنها به یک پیروزی بزرگ دیگر در غرب نیاز داشت چرا که در شرق بیزانس یا رم شرقی قدرت او را پذیرفته بود.
اگر در دشت شالون و اورلئان اتحاد بزرگ قبایل و دول اروپا شکل نگرفته بود بی شک آتیلا آبادی ای برای مردم اروپا باقی نمی گذاشت.
آتیلا اگرچه از جنگجوترین سواران جنگی برخوردار بود اما ترکیب نیروهای مدافع نیز اثر مناسبی داشت. پیادهنظامی رمی در کنار سواران شمالی قدرت نظامی آتیلا را خنثی کرد. 800 سال بعد نیز شرق گرفتار فردی به نام چنگیزخان شد اما متاسفانه قادر به رخنه او و قومش نشد و صدها سال شرق در تسخیر این اقوام خطرناک باقی ماند.
بیشتر بخوانیم:
جنگ های بزرگ تاریخ - نبرد ایران و رم،؛ آنتوانت و ایران
پیشینه جشن چهارشنبه سوری (چهارشنبه آخر سال)
