اگر بخواهیم مفهوم این دو ادعا را دریابیم بدانیم هنگامی که به فرهنگ مدرن وفرهنگ پست مدرن اشاره می کنیم، از چه انواعی از فرهنگ ها سخن می گویید. یک چیز مسلم است و آن این که مدرنیته و پست مدرنیته اصطلاحاتی هستند که تعاریف آنها آشکارا دشوار است.
مدرنتیه اغلب در مقابل سنت در نظر گرفته می شود و نشان دهنده جدایی از سنت است. اگر سنت به گذشته می نگرد مدرنیته ظاهراً نگاهش را به آینده دوخته است. فرهنگ مدرن همانگونه که نظریه پرداز اجتماعی سوئدی، گوران تربورن، یادآور می شود، اغلب با واژه هایی مانند پیشرفت، توسعه، رهایی، آزادی، رشد، انباشت، روشن گری، بهبود و پیشتاز در ارتباط است.
می توان این نکته را به این گفته افزود که مدرنیسم اغلب پدیده ای گسترده و بنابراین جهانی توصیف می شود. ارتباط با این واژه هانشان می دهد که فرهنگ مدرن از خوش بینی به توانایی ما برای حل مشکلات به طور جمعی، درمان رنچ بشری و غنی ساختن زندگی اجتماعی برخوردار است. این فرهنگ توانایی ما را در به دست آوردن دانش، درباره جهان طبیعی و جهان اجتماعی و بهره برداری از آن دانش برای کنترل و شکل دادن آنها به گونه ای سودمند از پیش فرض می کند.
پست مدرنیسم اصطلاح تقریباً جدیدی است. همان گونه که از این واژه برمی آید، به حساسیتی فرهنگی اشاره دارد که در پاسخ به مدرنیسم، و از نظر زمانی پس از مدرنیسم رخ می دهد. از آنجا که این اصطلاح نشانه حرتی از یک فرهنگ به سوی فرهنگی دیگر است، اصطلاحی است همانند فراصنعت گرایی.
با وجود این پست مدرنیسم با فراصنعت گرایی متفاوت است زیرا در حالی که فراصنعت گرایی نتیجه و برآمد جامعه صنعتی در نظر گرفته می شود، پست مدرنیسم نشانه تحلیل مدرنیسم است.
اگر چه برخی نظریه پردازان پست مدرنیسم این ادعا را نمی پذیرند،من کاملاً با روبرت آنتونیو و داگلاس کلنر موافقن که نوشته اند: پست مدرنیست ها دیدگاه بدبینانه ای از دوره کنونی عرضه می کنند.
بدین سان حرکت از مدرنتیه به پست مدرنیته از بسیاری جهات تغییر از خوش بینی به بدبینی است. این را می توان از سخن چارلز جنکس دریافت که: پست مدرنیته در ساعت 3:32 بعدازظهر 15 ژوئیه 1972 آغاز گردید. لحظه ای که مجموعه خانه سازی پروئیت ایگوی سن لویی با دینامیت به تلی از خاک تبدیل شد.
این مجموعه برنده جایزه معماری که در دهه 50 ساخته شد به دست یکی از شاگردان آرشیتکت مشهور مدرنیست، لوکوربوزبه طراحی شده بود و بسیار برتر از مجتمع های مسکونی محسوب می شد. این مجتمع جایگاهی تصور می شد که با آن مشکل فقر محلات فقیرنشین اقلیت ممکن است حل شود و جایی که زندگی خانواده های منسجم، اجتماعی پرنشاط، شهروندان فعال و کارکنان مولد از نظر اقتصادی را تسهیل می کرد. به طور خلاصه ساختن پروئیت ایگو از امید و رویایی مدرنیستی الهام گرفته بود.
در کمتر از دو دهه، این مجتمع را بیشتر خانوارهایی که سرپرست شان زن بود و با قفر دائمی دست به گریبان و نیازمند کمک های بهزیستی بودند اشغال کردند و به عنوان محلی خطرناک و پاتوق معتادان به مواد مخدر و دزدان و آدم کشان بر سر زبان ها افتاد، به طوری که ساکنان آن به محض این که می توانستند از آنجا نقل مکان می کردند.
پروئیت ایگو به جای اینکه راه حلی برای فقر محلات درون شهری باشد، کم کم به صورت مشکلی جدی در می آمد. سازمان مسکن محلی که نمی توانست هیچ گونه راه حل عملی برای تغییر وضعی این مجتمع بیندیشد، سرانجام به این نتیجه رسید که باید ان را خراب کرد، یا اگر از اصطلاحی که نظریه پردازان پست مدرنیست در زمینه های دیگر به کار می برند استفاده کنیم، ساختمان زدایی کرد.
بدین سان سرنوشت پروئیت ایگو نشانه ای از شکست طرح مدرنیستی و بنابراین آغاز عصر پست مدرنیست به شمار آمد.
بیشتر بخوانیم:
فرد گرایی، مهم ترین گرایش اجتماعی الکسی دوتوکویل
مهم ترین عوامل تیره بختی چیست؟- بخش دوم: تضاد اجتماعی ویرانگر
آشنایی با انواع آزادی از دیدگاه مرتضی مطهری
دانیل بل : درباره ظهور جامعه فراصنعتی
