چنین می نماید که مسائل مورد توجه گافمن با اصلاح گرایی سیاسی بلا و دوستان اجتماع گرای او کاملاً متفاوت است. در واقع مفسران نوشته های گافمن در جامعه شناسی از طرح مفاهیم سیاسی تفکر او اکراه داشته اند. در عین حال از زمان مرگ نابهنگام او شهرتش افزایش یافته و گاهی ستابش فراوانی از او شده است. مثلا یکی از صاحب نظرات برجسته عصر جامعه شناسی او را بزرگترین جامعه شناس نیمه قرن بیستم، توصیف کرده است.
گافمن برخلاف بلا و دیگران، ظاهراً از هر گونه کوششی برای تبدیل شدن به روشنفکر و اندیشمندی ملی پرهیز می کرد اما نفوذش، برخلاف بسیاری از همتایانش از عرصه جامعه شناسی فراتر رفت. او به طور کلی از اظهارنظر مستقیم درباره مسائل سیاسی و اجتماعی روز یا انتقاد از شرایط اجتماعی موجود خودداری می کرد.
به این دلیل، دیدگاه جامعه شناختی او نیز با نظریه های انتقادی شخصیت های برجسته ای همچون مارکس و هابرماس کاملاً متفاوت می نمود.
با وجود این، اروین گافمن به خاطر بررسی های موشکافانه در کنش های زندگی هرروزه پرآوازه است. او این کنش ها را آزمودن و بازآزمودنی فردی توصیف می کند. آثار او در خارج از حوزه جامعه شناسی به گونه ای گسترده خوانده می شود و این تا اندازه ای به خاطر سبک ادبی نوشته های اوست که با کارهای بیشتر جامعه شناسان حرفه ای بسیار متفاوت است.
اغلب گافمن را، بالزاک قرن بیستم دانسته اند که نظرهای تندی درباره کمدی انسانی ابراز می کند. در واقع بسیاری، درون یا بیرون از حوزه جامعه شناسی، گافمن را پژوهشگر زیرک و اغلب بدبین جامعه طبقه متوسط معاصر آمریکا می دانند.
بدین سان گافمن در نخستین اثرش، نمایش خود در زندگی هرروزه، از استعاره تئاتری برای توصیف صحنه هایی که افراد برای اجرای نمایش برمیگزینند، استفاده کرد و در اجراهای آنها ویژگی های برجسته ای مانند کنترل بیانی، نمایش غیرواقعی، رازپردازی و چاره اندیشی را بررسی کرد.
استفاده از چنین زبانی برای بسیاری از خوانندگان به مفهوم نشان دادن تصویری از جامعه معاصر آمریکا همون ملتی دست ورز و کارچاق کن بود.
با وجود این خواننده های موشکاف در نوشته های او نوعی انسان گرایی وشمندانه نیز یافته اند. مثلا اثر کلاسیک او ، آسایشگاه ها، که بر اساس پژهشی مردم شناخت در بیمارستان سنت الیزابت در واشنگتن دی.سی. اسوتر است، ممکن است به خاطر حمله به هویت کلی بیمارستان های روانی و دیگر نهادهای تمامیت خواه، مانند زندان ها، پایگاه های نظامی، مدارس شبانه روزی و آسایشگاه ها، نقدی از وضعیت بیمارستان های روانی به شمار آید.
بدین سان گافمن تشریفات پذیرش افراد جدید در بیمارستان روانی را مراسم خوارسازی نام می نهاد که در آن تمامی هویت فرد از او گرفته می شود.
همین گونه او در بررسی تاثیر انگ زنی در اعضای گوناگون حاشیه ای اجتماع، از معلولان جسمی گرفته تا زندانیان آزاد شده، روسپیان، هم جنس بازان، بیماران روانی و بیکاران، به توصیف دشواری هایی می پردازد که این گونه افراد ناچارند با هویت هایی که به گونه ای لکه دار شده اند، با آن ها روبرو شوند.
گافمن این کار را به شیوه ای انجام دادکه با مشکلانت و بن بست هایی که افراد انگ خورده در زندگی روزانه شان با آنها روبرو می شوند متناسب بود، بدون این که هرگز نقش حامی را ایفا کند، یا به آنها صرفا به چشم قربانی بنگرد.
به یک معنا، گافمن ممکن است با این گونه مطروداناجتماعی یکی انگاری کرده باشد. زندگی دانشگاهی گافمن که زاده کانادا بود، در ظاهر زندگی متعارفی بود. او پس از گرفتن لیسانس در تورنتو، وارد دوره فوق لیسانس جامعه شناسی در دانشگاه شیکاگو شد و در آنجا مدرک دکتری خود را با نوشتن رساله ای بر پایه تحقیقاتش در زمینه الگوهای کنش متقابل در جزیره ای دور افتاده در ساحل اسکاتلند، گرفت.
موقعیت های آموزشی در دانشگاه های برکلی، هاروارد و سرانجام پنسلوانیا نشانه موفقیت حرفه ای اوست . اما گافمن برخلاف مرتن، هرگز واقعاً خودی تلقی نشد. مشهور بود که او عمداً از نزدیک شدن به جامعه شناسی پرهیز می کرد. او از بسیاری جهات از رعایت قواعد بازی سرباز می زد. انتخاب او به ریاست انجمن جامعه شناسی آمریکا نشان دهنده توجه اعضای انجمن به سنت شکنی شناخته شده و کج روی خود ساخته او بود.
اساس نوشته های گافمن این است که افراد به ناچار وارد اجتماع می شوند و باید به بهترین وجه ممکن در آن پیشرفت کنند. اولویت تعیین کننده ای به ساختار اجتماعی داده شده است که در درون آن، ارائه خودم در زندگی هرروزه، تشریفات و شعایر کنش متقابل، تاثیرگذاری و شیوه های دیگر که مردم با استفاده از آنها بیشتر زندگی اجتماعی را در می نوردند، رخ می دهد.
این جنبه های سطح خرد است که کانون نگاه جامعه شناختی او را تشکیل می دهد. به گفته گافمن هدف چنین تحقیقی تغییر دادن جهان نیست بلکه تنها توصیف آنچه می بینیم با حداکثر تیزبینی ممکن است.
با وجود این همان گونه که مفسر تیزبین، استانفورد لیمن یادآور گردیده است، کار گافمن چیزی بیش از توصیف است و این ممکن است علت جاذبه آن را برای خوانندگان فراوان آثارش توضیح دهد: زیرا جامعه شناسی گافمن بدون این که اذعان کرده باشد، به نظر می رسد ماهیت مقدس فرد و شعایر و قواعدی را که از آن حفاظت می کند در کانون توجه خود قرار داده است.
از این جهت اندیشه گافمن همانندی بسیاری با نظر نظر دورکهایم درباره کیش فرد دارد، اگر چه گافمن با ملاحظه حس تقدسی که نه صرفاً به مفهوم کلی فرد، بلکه به افراد خاص وابسته است آن را گسترش داده است.
توجه او به شعایر هر روزه مدنیت نشانه اعتقاد اوست به این که هویت ها در کنش متقابل با دیگران شکل می گیرند. او مانند خود آیینه ای کولی بر آن بود که نمی توان حس هویت فردی را بدون حمایت آشکار یا ضمنی دیگران به وجود آورد و حفظ کرد.
بنابراین این گونه کنش های متقابل معمولی مانند کنش های متقایلی که در رفتارهای مودبانه عادی و هرروزه رخ می دهد به هیچ وجه بی اهمیت نیست و برعکس اهمیتی حیاتی در کمک به مردم برای ابراز هویت شان دارد.
به این معنا جامعه شناسی گافمن اساساً با جست و جوی شأن انسانی در شرایط اجتماعی بسیار متفاوت از اجتماعات پیشا صنعتی تونیس، سروکار دارد. آنچه گافمن بی پاسخ رها کرده است پرسش های مربوط به حمایت های سطح کلان از این جست و جو و موانع موجود بر سر راه آن در جوامع صنعتی پیشرفته است.
درک گافمن از ماهیت سیال، پیچیده، شکننده و ناپایدار هویت فردی ربط خاصی با بحث های مربوط به تاثیر فرهنک مدرن یا پست مدرن در چند پارگی خود دارد.
بیشتر بخوانیم:
چرا نابرابری پدید می آید؟/تحلیل نظریه مارکس-بخش سوم/ ظهور مالکیت خصوصی و امتیازات نابرابر
اصطلاحات جناح چپ و جناح راست از کجا ریشه گرفته اند؟
