امروز: یکشنبه, ۲۱ بهمن ۱۴۰۳ برابر با ۱۰ شعبان ۱۴۴۶ قمری و ۰۹ فوریه ۲۰۲۵ میلادی
شنبه, ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۹ ۱۴:۰۷
۳
PNAZAR
نسخه چاپی

وحدت عنصر صوری و طبیعی هنر و سازه های باستان

وحدت عنصر صوری و طبیعی هنر و سازه های باستان
به گزارشتمیم نیوز

روی کاسه مرصع کاری شده چنگ به دست آمده از اور در صحنه اول از بالا پیکره ای از یک پهلوان سومری که با دو گاو دارای سر انسان کشتی می گیرد.در دو صحنه زیر آن جانورانی واقعی و خیالی دیده میشوند که مقدمات یک میهمانی را فراهم می آورند.

پیکره های نخستین صحنه این مرصع کاری با تقارنی اشاری نمایانده شده اند و صرف نظر از اینکه سرها تماماً از روبرو دیده می شوند، حالت قراردادی و قالبی قاب تزئینی پرچم اور را به نمایش درمی آورند.

از طرف دیگر پیکره های جانوران در صحنه های پایین با فرمالیسم به مراتب تخفیف یافته تری نشان داده شده اند. سگ دشنه بسته ای که یک میز چیده شده را با خود می آورد و شیری که شراب و ساغر می آورد، الاغی که چنگ می نوازد، شغالی که سیترن می نوازد، خرسی که چنگ را محکم می کند (یا شاید می رقصد) و آهویی که جام های  شراب به موجود آدم – عقرب سان می دهد، جملگی با نیمرخی کم و بیش حقیقی دیده می شوند.

 

وحدت عنصر صوری و طبیعی هنر و سازه های باستان

 

نیم تنه های این پیکره ها به طور طبیعی مانع دید دست هایی می شوند که در سمت بیننده نیستند، و پاهای سمت بیننده مانع دیده شدن پاهای دیگر می شوند. کتف ها در جای درست خود قرار داده شده اند و خطوط و برجستگی های چهره با دقت نمایانده و طراحی شده اند.

پیکره های پهلون مانند انسان ها از رسمیتی برخوردارند که در جانوران غیرطبیعی روی نشان نجابت خانوادگی به آن برمیخوریم، ولی جانوران صحنه های این میهمانی، خیلی راحت اند یا دست کم به نظر می رسد که از رژه باشکوه خدمتکاران و نوازندگان تقلید می کنند.

مدتها پیش از ظهور پیکره آدمی در جهان هنر، هنرمندان دست اندکار آفرینش پیکره های ناتورالیستی در غارهای عصر دیرینه سنگی بودند و تا مدتی طولانی گویی به موجب یک قاعده، پیکره آدمی با رسمیتی خشک به نمایش در می آید، حال آنکه پیکره جانور همان گونه به اطراف می نگرد و می جنبد که به چشم می آید.

در این مرصع کاری تزئینی، صحنه ای شاد به شیوه افسانه های ازوپ، که احتمالاً قصد نمایش کمدی اش در میان نبوده است، نشان داده شده است که احتمالاً شبیه سازی یکی از اسطوره های باستانی است. مطمئناً این یکی از نخستین نمونه های آن موضوع در ادبیات هنر است که در آن جانوران همچون آدمیان رفتار می کنند، بدین سان از هنرمند آفریننده این صحنه ها به افسانه های ازو، داستانهای جانوران در سده های میانه و آفریده های زیست شناختی والت دیسنی در روزگار خودمان می رسیم.

روی همان چنگ، سر باشکوه یک گاو نر دیده می شود که با ورق طلا ساخته شده است و تزئینات ریش و کاکلش از سنگ لاجورد است. گاو نر که تمثیلی از بارور و قدرت است طبیعتاً جانوری شد که نخستین انسان های گله دار به پرستشش پرداختند و دعاکنان از او می خواستند که دشمنان طبیعی احشام، خشکسالی و جانوران درنده را نابود کند.

 

وحدت عنصر صوری و طبیعی هنر و سازه های باستان

 

هنرمند روزگار باستان از لحاظ بازنمایی دقیق خطوط و برجستگی های چهره جانوران و به بیان دیگر از لحاظ بازنمایی شخصیت آنها، نبوغی هم پای سلف پیش از تاریخ خویش دارد. در سراسر خاور نزدیک باستانی و سرزمین های اطراف مدیترانه، گاو جانوری بود که به آن احترام گذاشته می شد.

در این نمونه ریش ممکن است افزوده ای فوق طبیعی به نشانه قدرت گاو نر باشد. ریش و نشانه های انسانی دیگری چون سر آدم که در صحنه بالایی کاسه چنگ بر گاو ها افزوده شده اند، گاوها و شیرهای دارای سر آدم را که مدت ها بعد در آشور ساخته می شوند تحت الشعاع قرار می دهند.

ستیز میان نیروهای طبیعی و فوق طبیعی در دنیای بین النهرینی ها به شکل مبارزه ای میان جانوران و هیولاها نمایانده و بیان می شود.

چنین مبارزه ای را به شکل مینیاتوری بر روی یک مهر استوانه ای به بلندی تقریباً 4 سانتی متر که نقش آن با ظرافتی بی مانند کنده کاری شده است می بینیم.

 

وحدت عنصر صوری و طبیعی هنر و سازه های باستان

 

مهر از یک تکه سنگ استوانه ای معمولاً به بلندی 3 یا 4 سانتی متر با سوراخی برای گذراندن نخی از آن، ساخته می شد. مهر که از سنگ های رنگارنگ متفاوت، سخت و نرم مانند سنگ بلور ، عقیق، عقیق سرخ و یشم، سنگ لاجورد، مرمر و مرمر سفید ساخته می شد چنان با یک طرح کنده کاری (نقر شده) تزئین می شد که هر گاه آن را روی رس نرم می غلتاندند نقشی برجسته از خود برجای می گذاشت.

انسان سومری با استفاده از این وسیله نامه و اسنادش را که روی الواح گلین نوشته می شدند مهر می زد، امضا می کرد و هویت شان را می شناخت.

در تصویری که ما آورده ایم، خود مهر و نقش برجسته حاصل از غلتاندنش بر روی رس نرم دیده می شود. پهلوانی با یک گاو نر می جنگد و موجودی نیمه انسان نیمه گاو با یک شیر دست و پنجه نرم می کند. نگرش ها و دسته بندی ها اشارتی این نقش، بازتابی از روش صوری بازنمایی اند ولی حتی در سطح محصور و کوچک این مهر هنرمند ماهر، شکل جانور را چنان استادانه نشان میدهد که بیننده گمان می کند غرش شیر و ماغ کشیدن گاو پیکارگر را نیز می شنود.

 

بیشتر بخوانیم:

پیکرتراشی ومیثاق سازی در سومر باستان

هیکسوس ها، پادشاهی جدید مصر و تاثیر آنها بر معماری مصری

 نمایش شیوه اوگوستوسی در پیکره اوگوستوس

 طاق تیتوس، نمونه ای یکتا از معماری طاق نصرت

 سبک های نقاشی در روم باستان در رسیدن به فضاسازی

هنر بابل نوین، از باغهای معلق تا دروازه ایشتار

تاریخچه معماری سبز در ایران



+ 3
مخالفم - 0

تمام حقوق مادی و معنوی این پایگاه محفوظ و متعلق به تمیم خبر می باشد.
هرگونه کپی و نقل قول از مطالب سايت با ذكر منبع بلامانع است.