در ابتدا مورخان معتقد بودند که روسیوس برای پنهان کردن لوچی چشم خود، اولین بار در سده اول ق.م صورتک بر چهره نهاد اما سپس مشخص گردید که پیش از روسیوس و از آغاز تئاتر رومن صورتک وجود داشته است چرا که همه مناطقی که روم را تحت تاثیر قرار داده اند، از جمله اتروریا، یونان و جنوب ایتالیا در نمایش های خود از صورتک استفاده می کردند لذا دلیلی ندارد که رومیان الگوهای تراژدی و کمدی یونانی و نیز فارس های آتلان و رقص های اتروسکی را نپذیرفته باشند.
ضمناً استفاده از صورتک امکان بازی در چندین نقش توسط یک بازیگر را فراهم می کرد و مساله انتخاب بازیگران بسیار را در نمایش هایی مانند مناکسی و آمفیتریون اثر پلوتوس، حل می کرد.
صورتک ها از پارچه کتانی ساخته می شدند و با موهای مصنوعی، همه سر و صورت بازیگر را می پوشاندند. در باور عموم پذیرفته شده است که صورتک های رومن به صورتک های تئاتر هلنی شباهت داشتند.
کتاب های مصور خطی درباره نمایشنامه های ترنس، از سده 4 و 5 میلادی می باشند که صورتک های مربوط به هر نمایشنامه را نیز در آنها نقاشی کرده اند.
در این کتاب ها صورتک های پانتومیم دهان بسته دارند. لوسیان در سده دوم میلادی درباره صورتک های پانتومیم می نویسد که بسیار طبیعی تر از صورتک های اغراق شده تراژدی بوده اند.
کینتیلیان نویسنده سده اول میلادی درباره صورتک ها می نویسد که این صورتک ها دو طرف داشتند، یک طرف حالتی شاد و طرف دیگر حالتی جدی داشتن تا بتوان بدون تغییر صورتک حالت چهره را تغییر داد. بازیگران میم معمولاً صورتک نمی پوشیدند و با محبوب شدن میم در دوران امپراتوری استفاده از صورتک رواج کمتری یافت.
لباس بازیگران به نسبت نوع بازی تغییر می کرد. کمدی هایی که بر اساس داستان های یونانی نوشته می شدند (فابیولاپالینا) از سنت لباس در کمدی نو پیروی می کردند. این لباس ها از لباس روزمره مردم آتن اقتباس می شدند.
احتمالاً در مورد کمدی هایی که منشأ رومی داشتند نیز این اصل حاکم بود و در آنها نیز لباس رومی جانشین لباس یونانی می گردید. در این صورت باید گفت لباس معمول در کمدی های رومی پیراهن بلند رومی بود که بر روی آن جبه یا توگا می پوشیدند.
لباس تراژدی نیز بر سنت یونانی استوار بود. فابیولاکرپیداتا یا تراژدی به روال یونانی، احتمالاً قراردادهای دوره هلنی را دنبال می کرد هر چند برخی از محققان برآنند که شیوه پردازی در لباس تراژدی های یونانی در اواخر دوران عظمت یونان، نتیجه تاثیر رومیان بوده است..
گذشته از خاستگاه تاثیرات، می توان گفت که لباس های تراژدی در یونان و روم به هم شبیه بوده است زیرا لباس های فابیولا پراتمستا یا تراژدی به روال رومی، احتمالاً همان قراردادهای فابیولاکریپداتا یا تراژدی یونانی را دنبال می کرد با این تفاوت که لباس های رومی در نمایش ها نقش اساسی تری داشته است.
توگا با حاشیه های ارغوانی چندان اهمیت داشت که یک شکل دراماتیک رومی نامش را از این نوع لباس گرفته است.
معمولاً عقیده بر آن است که هر یک از چهار شخصیت اصلی در فابیولاآتلانتا صورتک و لباس ویژه خود را داشت که استاده شده بود و در نمایشنامه های مختلف همان صورتک ها به کار می رفت. از آنجا که اکثر شخصیت های دیگر نمایش مردم عامی یا روستایی بودند، لباس شان صوررت اغراق شده لباس های محلی را داشت. بعضی از اسامی شناخته شده در فارس های آتلان به طبیبان، موسیقی دانان، نقاشان، طالعبینان و ماهیگیرانی اشاره می کنند که احتمالاً هر یک از طریق لباس شان شناخته می شدند.
اجرا کنندگان پانتومیم پیراهن ها و جبه های بلندی می پوشیدند تا آزادی حرکت را از آنها سلب نکند. در پانتومیم که یکی از شکل های تلطیف یافته تراژدی بود، احتمالا لباس ها کمتر اغراق شده بود. هیچ اشاره درباره لباس های پانتومیم کمدی وجود ندارد زیرا این شکل نمایشی محبوبیتی نیافت و زود از بین رفت.
بازیگران میم به عنوان لباس اصلی پیراهن بلندی می پوشیدند اما مهمترین ضمائم فرعی این لباس ریسینیوم یا باسلق بود که گاهی برای بدل پوشی از آن استفاده می شد. برخی از شخصیت های میم احتمالا شخصیت های ابله، لباس سنتونوکلوس یا روپوش چهل تکه می پوشیدند و سرهای خود را می تراشیدند اما بازیگران نقش مردان مشهور و اشخاص متشخص و نظیر آن، مثل ستارگان سینمای امروز، لباس های گرانقیمت و آخرین مدل در بر می کردند.
با آنکه موسیقی در نزد رومی ها مقام والایی نداشت اما شاید تحت تاثیر اتروریا، موسیقی مورد استفاده قرار می گرفت. حدود دو سوم گفتارهای نمایشنامه های پلوتوس با موسیقی همراه می شد و در نمایشنامه های دیگران تنها اندکی کمتر از این مقدار موسیقی به کار می رفت.
همچون موسیقی یونانی از دستگاه های موسیقی رومی هم اطلاعات کمی در دست داریم موسیقی در نمایشنامه هیا رومی توسط نوازنده فلوت در هر گروه ساخته می شد و او در طول اجرا به تنهایی نوای زمینه را می نواخت.
موسیقی آنقدر قراردادی شده بود که هر تماشاگری با شنیدن نوای موسیقی می فهمید چه شخصیتی به صحنه خواهد آمد. بنابراین احتمال دارد که موسیقی در تئاتر رومن به موسیقی های معمولی در فیلم های سینمایی دوران ما شباهت بیشتری داشته است. اعتبار سازندگان موسیقی در روم باستان را از آنجا می توان دریافت که در بایگانی ها نام آنها بلافاصله بعد از بازیگر نقش اول آورده شده است.
موسیقی نمایش ها به وسیله فلوتی که دو لوله 50 سانتیمتری داشت نواخته می شد. این فلوت به گردن نوازنده آویخته می شد تا دست های وی را برای رهبری ارکستر آزاد بگذارد. نوازنده فلوت در طول نمایش صحنه می ماند و احتمالا همراه هر بازیگری که در صحنه بود حرکت می کرد.
عناصر موسیقی در پانتومیم پیچیده از درام های معمولی بو، زیرا در پانتومیم یک دسته ارکستر شامل فلوت، نی، سنج و سازهای ضربی دیگر شرکت می کردف همچنی می توان گفت موسیقی در میم در دوران امپراتوری با مفصل و مجلل شدن نمایش ها، کاربرد گسترده ای یافت.
بیشتر بخوانیم:
تئاترهای خصوصی در انگلیس و تفاوت آنها با تئاتر عمومی
لباس و صورتک در تئاتر یونان باستان
زوال و دگرگونی درام در قرون وسطایی
کارگردان و کارگردانی در قرون وسطی
