فوروم های دوره امپراتوری به عنوان مظاهر پرشکوهی از آرمان امپراتوری، با کولوسئوم رقابت می کردند. فوروم ها را تا آنجا که به عنوان مظاهر افتخارآمیز قدرت امپراتوری برپا می داشتند به عنوان واحدهای بنیادی اجتماعی در جهت خدمت مستقیم به مردم به ساختن شان توجهی نمی شد.
این بناها گواهی بودند بر دینداری، قدرت، نیکبختی، بزرگواری و خوشبختی امپرتورانی که از پی هم می آمدند و آنها را می ساختند. این صفات غلبا بر کتیبه های دروه برگذاری جشن های پیروزی در فوروم ها نقش بسته اند.
نقشه فوروم ها به عنوان واحدی یکپارچه تهیه نمی شد، بلکه هر فوروم به فوورم دیگر افزوده می شد و وحدت آنها از خط ممتد محوری شان نتیجه می شد.
بیشتر فورم ها از چند حیاط ستون بندی شده بزرگ با طرحی مناسب جای دادن معبدی که به یکی از خدایان نگهدارنده ویژه امپرانور اهدا می شد، تشکیل می شدند. الزامات ناشی از بزرگی مقیاس و چشم اندازهای گسترده و بی مانع گاهی به تغییرات پردامنه ای در محیط های اطراف فوروم ها می انجامید.
ساختمان فوروم ترایانوس تغییر مکان و تجدید بنای منطقه بازار و ایجاد تغییرات بسیار در دامنه یک تپه را الزامی می کرد.
از بناهای مشرف به فوروم ترایانوس، باسیلیکای عظیم اولپیا متعلق به حدود 112 میلادی بود. این باسیلیکا که از نسل باسیلیکای پومپئی است احتمالا یگانه توع ساختمانی است که ویژگی های معماری رومیان به چشمگیرترین وجه ممکن در آن دیده می شود.
باسیلیکای اولپیا ساختمانی بزرگ بود و در موارد گوناگون می توانست انبوهی از مردم را در خود جای دهد، محل معاملات ارزی، دادگاه ها، دفاتر تجاری و ادارات دولتی بود و احتمالاً مرکزی برای خدمات شهری مانند مراکز چند طبقه و بزرگ خدمات شهری امروز بوده است.
بعدها مسیحیان این باسیلیکا را موافق مقاصد دین مسیح تا حدودی تغییر دادند و ساختمان نمونه وار کلیسای مسیخی را از دل آن به درآوردند. نقشه باسیلیکا مستطیل بود و دو یا چند مذبح نیم دایره داشت.
در یکی از مذبح های بلسیلیکای اولپیا زیارتگاه آزادی ساخته شده بود، بردگان را برای آزاد کردن به این زیارتگاه می آوردند، مذبح بعدی احتمالاً به هنگام برگزاری جشن های مربوط به کیش پرستش امپراتور مورد استفاده قرار می گرفته است. در ورودی در یکی از اضلاع طولی باسیلیکا واقع شده بود ولی مسیحیان این گونه جایگزینی برای در ورودی را تغییر دادند.
عمارت باسیلیکا بسیار پهناور بود، 42 * 130 متر، روشنایی لازم برای این فضای عظیم درونی از طیق ردیف پنجره های زیر گنبدی که با برپاداشتن صحن سقف چوبی برفراز ستون بندی های راهروهای جانبی ایجاد می شدند،تامین می شد.
در باسیلیکای اولپیا مجدداً به علاقه ذاتی رومیان به فضاهای وسیع، پیوسته و بسته معماری تسهیل مراودات انسانی برمیخوریم. در اینجا آنچه اهمیت دارد فضای درونی است و فضای مزبور با آنکه ستون بندی شده است تاثیرش همانند تاثیر مشاهده ستون بندی های بیرونی معبد یونان نیست، بلکه همانند تاثیر مشاهده ستون بندی های بیرونی معبد یونانی نیست بلکه همانند تاثیر مشاهده یک معبد دورستونی یونانی است که وارونه شده باشد، این فضا را باید از درون تجربه کرد نه از بیرون.
بیشتر بخوانیم:
استفاده از پیکر تراشی در معماری یونان باستان
