لوپه د وگا پیش از مرگ رقیبی یافت، کالدرون، که بسیاری از منتقدان او را برتر از لوپه ارزیابی کرده اند. به رغم لوپه و معاصرانش که درام نویسان تئاترهای عمومی بهتری محسوب می شوند، کالدرون و معاصرانش بهترین درام نویسان دربار بودند. بسیاری از مورخان این جابجایی تئاتر از خیابان به قصر را از دلایل عمده سقوط درام اسپانیایی پس از 1650 دانسته اند.
پدرو کالدرون دِ لا بارکا، فرزند یکی از مقامات درباری بود. وی پس از تحصیلات دانشگاهی به خدمت یک نجیب زاده درآمد. وی پس از یک سلسله مصایب شخصی وارد کسوت روحانیت شد و همچنان به نوشتن اوتوساکرا منتال یا نمایشنامه های مذهبی برای مردم مادرید و نمایشنامه هایی برای دربار ادامه داد. از میان 200 نمایشنامه ای که به او نسبت می دهند 100 نمایشنامه به دست ما رسیده است که 8 تای آنها اوتو هستند.
کالدرون بهترین نمایشنامه های غیر مذهبی خود را بین 1622 و 1640 نوشته است. نمایشنامه های او دونوع اند: کمدی های شنل و شمشیر همچون کمدی بانوی خیالی، که در آنها یک داستان پرماجرای عشق و سوءتفاهم با پایان خوش به سرانجام می رسد؛ نوع دوم نمایشنامه های جدی که اکثر آنها درباره حسادت و عشق و شرفند و مشهورترین آنها نمایشنامه به خاطر شرف است. این نمایشنامه داستان پزشکی است که برای حفظ آبروی خود همسرش را بی سر و صدا می کشد.
مشهورترین نمایشنامه غیرمذهبی کالدرون، زندگی یک رویاست، استعاره ای فیلسوفانه درباره وضعیت انسان و راز آفرینش است. شخصیت اصلی این نمایشنامه سجیسموندو، شاهزاده ای است که در گمنامی و دور از دربار تربیت یافته است. روزی در حال بی خبری او را به دربار می برند و در آنجا در می یابند که مرد بی ارزشی است و دوباره او را به محل قبلی خود باز می گردانند، وی چنین گمان می کند که اقامت کوتاهش در دربار یک رویا بوده است.
در سال های بحرانی پس از 1640 هنگامی که کاتالونیا و پرتغال بر علیه اسپانیا متحد شدند، کالدرون تنها یک کمدیای ممتاز به نام شهردار زالامی نوشت. این کمدیا داستان یک زارع است که در تعقیب افسری است که به دخترش تجاوز کرده است.
پس از 1652 همه نمایشنامه های غیر مذهبی کالدرون به سفارش دربار نوشته شده اند. این نمایشنامه ها کوتاه و ساده و غالباً بر اساس اساطیر کلاسیک نوشته شده اند و قطعات همسرایی و دیالوگ های آنها با موسیقی همراهند. چون بسیاری از این نمایشنامه ها در محل شکارگاه سلطنتی زارزوئلا اجرا شده اند، این شکل دراماتیک بعدها به نام زارزوئلا شناخته شد. این نوع کمدی موزیکال در اسپانیا محبوبیت فراوانی کسب کرد.
کالدرون را به خاطر اوتوساکرامنتال هایش ستوده اند زیرا این شکل دراماتیک را کمال بخشید. وی در اوتوهای خود تعصبات کاتولیکی را در قالب داستان هایی نمادین همرده با دیالوگ های بسیار زیبایی پرورانده است.
با آنکه کالدرون از آغاز درام نویسی خود اوتو می نوشت اما به ویژه پس از 1647 بار دیگر به این شکل نمایشی روی آورد و تا هنگام مرگ سالی دو اوتو نوشت. همه اوتوهایی که بین 1647 و 1681 در مادرید اجرا شدن توسط کالدرون نوشته شده اند. پرستش صلیب و بزرگترین تئاتر دنیا، بهترین اوتوهایی هستند که آنهارا قبل از کشیش شدن نوشته است.
در میان معاصران کالدرون دو درام نویس، روخاس زوریلا و موره تو، برجسته ترند.
فرانسیسکو دِ روخاس زوریلا در مادرید می زیست. وی اساساً برای دربار و خاندان سلطنتی می نوشت. بهترین آثار شناخته شده او در برابر شاه همه برابرند، داستان نجیب زاده ای است که مردی را که به زن او تجاوز کرده می کشد اما شاه او را می بخشد.
در کمدی سبک روخاس زوریلا با آثاری همچون ورزش هالوها، و زنان چه جور موجوداتی هستند، نوع جدیدی از کمدی را ابداع کرد. وی در این کمدی ها تعدادی شخصیت های عالی رتبه و باشکوه را به جای شخصیت های سنتی گراسیوسو، به عنوان عامل خنده نشاند. متاسفانه چون روخاس پیروانی نداشت، سنت شکنی او تاثیر زیادی در تئاتر اسپانیا بر جای نگذاشت. اما نمایشنامه ها او در فرانسه طرفداران بسیاری یافت و درام نویسان فرانسوی از جمله اسکارون، توماس کرنی و لوساز از او پیروی کردند.
اوگوستین موره تو در مادرید متولد شد و پاره اعظم زندگی خود را در دربار گذراند و عمدتاً برای دربار نوشت. مشهور ترین نمایشنامه او تحقیر در برابر تحقیر است که الهامبخش مولی یر در نمایشنامه پرنسس الید گردید. نمایشنامه موره تو درباره زنی است که همه عشاق خود را تحقیر می کند و سرانجام به یکی از آنها دل می بندد. این بار اوست که توسط معشوق خود تحقیر می شود. شعر لطیف موره تو پرشکوه و هوشیارانه است و شخصیت هایش جالبند. وی در میان تماشاگران اشرافی طرفدار بسیاری پیدا کرده بود. غالب نمایشنامه های موره تو اقتباس هایی از کمدیا های لوپه دِ وگا و دیگران هستند.
حجم خلق آثار نمایشی در عصر طلایی تئاتر اسپانیا حیرت انگیز بود زیرا تا سال 1700 بالغ بر 30هزار نمایشنامه در اسپانیا نوشته شده است. درام اسپانیایی از نظر کمیت و قدرت با انگلستان عصر الیزابت بین سال های 1584 و 1642 قابل مقایسه است اما به خاطر عدم توانایی در نفوذ به ماهیت تقدیر انسان و اشتغال مدام در محدوده غرور و شرف، این آثار در مقایسه با بهترین آثار انگلیسی در رده دوم قرار می گیرند. با وجود این بسیاری از نمایشنامه هایی اسپانیایی مورد تقلید گسترده ای در خارج از اسپانیا قرار گرفتند و در خاک اسپانیا نیز استانده های پایداری را بر جای نهادند.
بیشتر بخوانیم:
تحولات تئاتر در رنسانس ایتالیا
تهیه و تولید نمایش در قرون وسطی چگونه بود؟
تاثیر سنه کا بر تراژدی شکسپیر و عصر رنسانس
جشنواره های دراماتیک در سده پنجم پیش از میلاد
