مارتین لوتر
وی که به پدر نهضت اصلاح مذهبی مشهور است اهل آلمان از علمای برجسته مسیحیت بود که افزون بر تدریس علووم دینی درباره دیالکتیک، فیزیک و کتاب مقدس نیز سلسله درس هایی را در ویتنبرگ ایراد کرده بود. در واقع رفورماسیون در 1517 از همین شهر آغاز شد. وی در این سال رساله معروف خود نود و پنج تز در انتقاد از اقدام کلیسای کاتولیک مبنی بر فروش عفو و بخشش را صادر و منتشر کرد.
تا این زمان کلیسای کاتولیک با سوءاستفاده از جهل و احساسات مذهبی توده ها و به منظور کسب ثروت در ازای دریافت مبلغی از مردم به اصطلاح عفو و بخشش الهی را به نمایندگی از جانب خدا می فروختند. اقدام دیگر کلیسا در همین راستا فروش غرفه های بهشت به مومنان مسیحی بود و این بار نیز آنان می توانستند در ازای مبلغی به کلیسا غرفه مورد نظر خود را در بهشت خریداری کنند.
لوتر در تزهای خود به انتقاد از موارد دیگر پرداخت از جمله معصومیت و عاری از گناه بودن پاپ ها، ممنوعیت کشیش ها و راهبه ها از ازدواج . اعتقاد به اینکه نان و شراب مصرفی در آیین عشاء ربانی مسیحیان هنگام ورود به بدن شخص تبدیل به جسم و خون عیسی مسیح می گردد.
بدین سان حامیان جنبش اصلاح دینی در اسکاندیناوی ساکسونی، هسه و راندنبورگ راه خود را از کلیسای کاتولیک جدا کرده و کلیسای پروتستان خود را تاسیس کردند. در حالی که در سوئیس جنبش مستقلی به رهبری تسوینگلی و سپس کالون پاگرفته بود. کالون گرایی به فرانسه، آلمان، هلند، اسکاتلند و ایالات متحده نیز راه یافت.
با اوج گیری حملات و انتقادات لوتر علیه پاپ و کلیسا سرانجام پاپ لئوی دهم طی فرمان رسمی حکم تکفیر وی را صادر کرد. لوتر اما در ملأعام فرمان پاپ را سوزاند.
لوتر با حضور در برابر انجمن ورمز بر تعهد و پای بندی بر امر اصلاح تاکید ورزید. انجمن مزبور با صدور فرمانی به تحریم و تکفیر لوتر پرداخت. فردیک خردمند فرمانروای ساکسونی برای نجات جان لوتر به پاخاست و او را در قصری پنهان ساخت که به مدت یک سال در آنجا ماند. در این ایام وی کتابچه ای با عنوان درباره شروط رهبانی به رشته تحریر درآورد. عهد جدید (انجیل) را از زبان یونانی به آلمانی ترجمه کرد. وی پس از ازگشت به ویتنبرگ خود را وقف سازماندهی و به راه انداختن تشکیلات کلیسای مورد نظر خود کرد.
ژان کالون
وی حکیم الهی و مصلح مذهبی فرانسوی و بنیانگذار شکل گیری از پروتستانیسم است که به کالونیسم موسوم گشت. در سال 1528 پذیرش اعتقادات مذکور را آشکارا اعلام داشت. در سال 1533 از پاریس تبعید شد و به شهر بازل سوئیس پناهنده کشت و در آغاز اثر معروف خود نهادهای دین مسیحیت را انتشار داد.
وی به اتفاق یکی دیگر از مصلحان دینی فرانسوی کوشید تا شالوده های حکومت الهی و دینی موردنظر خود ررا بنیاد نهد ولی در نتیجه اعتراض کلیسای کاتولیک و شورش عمومی مجبور به ترک شهر گردید. از آن پس به عنوان استاد و کشیش کلیسای فرانسوی شهر استراسبورگ خدمت کرد. تا اینکه به ژنو فراخوانده شد و با تلاشپیگیر توانست حکومتی دینی برپا سازد.
نوگرایی مسیحی به شکل پروتستان گرایی و رنگ دیگر آن کالون گرایی هر چند توانست برخی از بت های کلیسای کاتولیک را در هم بشکند خود به جای آن ها در برابر خرد و اندیشه انسان ها بت های تازه ای برپا ساخت.
چنان که در این دوران میشائل سرونوس اسپانیای دانشمند و متفکر برجسته سده شانزدهم، کاشف دوران صغیر خون، که به علت مخالفت با برخی از اصول و عقاید مسیحیت و اصل تثلیث از سوی کلیسای کاتولیک به مرگ محکوم شده بود و به شهر ژنو گریخت، در آنجا به حکم کالون یکی از بنیانگذاران مذهب پروتستان زنده در آتش سوزانده شد.
کابوس کلیسای کاتولیک نیز همچنان بر مغز و روح انسان ها سنگینی می کرد و نیروی سرکوب گر اجتماعی آن از میان نرفته بود کما اینکه جوردانوبرونو یکی از پیشگامان و برجسته ترین نمایندگان فلسفه نوین نیز یکی از قربانیان آن بود که او را زنده زنده سوزاندند.
بیشتر بخوانیم:
اگزیستانسیالیسم و پدیدارشناسی مارتین هایدگر
رفورماسیون یا اصلاح مذهبی چیست؟
حدود شناخت را هیوم کجا می داند؟
تکامل خودآگاهی در پدیدار شناسی روح هگل
هابرماس آخرین بازمانده مکتب فرانکفورت و نظریه انتقادی
رفورماسیون در فلسفه جوردانو برونو
